بررسی تاثیر اجرای شبکه های فرعی 3 و 4 بر راندمان انتقال، توزیع و مدیریت منابع آب (مطالعه موردی شبکه آبیاری دشت عباس)

شبکه مدرن آبیاری و زهکشی دشت عباس واقع در جنوب استان ایلام شهرستان گرمسیری دهلران بخش موسیان به مساحت ناخالص 19450 هکتار با نوع روش آبیاری عمدتا غرقابی ،به وسیله یک رشته تونل به طول شش کیلومتر از سدمخزنی کرخه آبگیری می شود بهره برداری از شبکه مذکور عملا در مهر ماه سال 1384 با اتمام قسمتی از کانال های درجه یک و دو واحد عمرانی شمالی شبکه آغاز گردید در آن زمان به دلیل عدم اجرای کانال های درجه سه و چهار و نفوذ بالا آب در دیواره وکف انهار (بافت خاک عمدتا لومی شنی)، مسائل و مشکلات مرتبط با توزیع آب ناشی از عدم اجرای شبکه فرعی شامل اختلال در توزیع آب شبکه و حتی بروز مناقشات محلی ، دمای هوای بالاتر از 50 درجه سانتی گراد در تابستان لذا تلفات زیاد آب و پایین بودن راندمان توزیع آب در شبکه بسیار محسوس بود البته موضوع اجرای شبکه های فرعی نیز همزمان با شروع بهره برداری از شبکه درسال 1384 آغاز شد در این خصوص جهت بررسی تاثیرات اجرای شبکه فرعی بر راندمان های توزیع نسبت به محاسبه احجام آب مصرفی از سال 84 تا 97 برای سطوح یکسان در طی پنج مرحله در سنوات مختلف و مقایسه راندمان های مذکور اقدام شد ،نتایج حاکی از آن است که راندمان توزیع قبل از اجرای شبکه های فرعی( لاینینگ) به طور متوسط کمتر از 65 درصد بوده اند و با بهره برداری از شبکه های فرعی به حدودا 58 درصد افزایش یافته با احتساب راندمان متوسط توزیع 93 درصد حجم آب حدودا 44 میلیون مترمکعب در سال صرفه جویی شده است می توان بیان نمود که با درآمد مبلغ 290525 میلیون ریال ناشی از حجم آب صرفه جویی شده، سالانه می توان حدودا 116 کیلومتر کانال فرعی با عرض کف کمتر از 60 سانتی متر احداث نمود ،نهایتا با توجه به اعداد و ارقام فوق می توان اظهار داشت با اجرای شبکه های فرعی در سطح شبکه های آبیاری کشور بسیاری از مشکلات ناشی از انتقال و توزیع آب شامل تلفات آب درشبکه های فرعی،بهره وری پایین ،نفوذ آب به منابع آب زیر زمینی (با توجه به بالا بودن سطح ایستابی در محل )ایجاد تنش خشکی در محصولات به علت دور آبیاری طولانی و مناقشات اجتماعی ناشی از توزیع نامناسب آب را مرتفع نمود.

کلیدواژه ها:

راندمان انتقال ، مقایسه ، لاینینگ ، کانال فرعی ، مدیریت توزیع ، صرفه جویی