بررسی روند مکانی و زمانی تغییرات بارندگی، تبخیر و تعرق مرجع و شاخص خشکی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه

اخیرا تغییرات اقلیمی یکی از مهم ترین مسائل زیست محیطی می باشد. از اینرو بررسی روند تغییرات مکانی و زمانی پارامترهای اقلیمی در برنامه ریزی و اتخاذ راهکارهای مناسب در خصوص مدیریت بهینه منابع آب دارای اهمیت زیادی است. هدف از انجام این مطالعه، بررسی روند تغییرات همزمان بارندگی و تبخیر و تعرق مرجع در قالب شاخص خشکی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه می باشد. دوره آماری مورد نظر برای این مطالعه 25 سال از سال 1372 تا 1395 انتخاب شد. از بین ایستگاه های سینوپتیک موجود 8 ایستگاه که دارای دوره آماری طولانی بودند برای انجام تحقیق انتخاب شدند. از نرم افزار ARC GIS 10.2.2 برای پهنه بندی پارامترهای مورد نظر استفاده شد. نقشه های بدست آمده حاکی از این مورد است که بارندگی و شاخص خشکی از شمال به جنوب حوضه افزایش می یابد. به عبارت دیگر از جنوب به شمال، حوضه خشک تر می شود. با این حال کل حوضه آبریز دریاچه ارومیه جز اقلیم خشک و نیمه خشک طبقه بندی می شود. برای بررسی روند زمانی از آزمون ناپارمتریک من کندال استفاده گردید. در مورد بارش، روند خاصی در دو ایستگاه ارومیه و تبریز مشاهده نگردید. بجز ایستگاه سهند روند متوسط بارش بقیه ایستگاه ها نزولی بود . این امر کاهش بارش در طول دوره مطالعاتی در اغلب مناطق حوضه را نشان می دهد. روند تبخیر و تعرق در تمام ایستگاه ها به غیر از سهند افزایشی بود و تمامی روندها در سطوح آماری مختلف معنی دار بود. این امر می تواند به وضوح نشانگر تاثیر پدیده تغییر اقلیم در حوضه آبریز دریاچه ارومیه باشد. در مورد شاخص خشکی نیز به جز ایستگاه سهند، کلیه ایستگاه ها دارای روند کاهشی بودند بدین معنی که مقدار شاخص خشکی کاهش یافته و اقلیم رفته رفته خشک تر شده است.

کلیدواژه ها:

پهنه بندی ، تبخیر و تعرق مرجع ، تغییر اقلیم ، شاخص خشکی ، من کندال.