اصول مفهومی طراحی خانه براساس حکمت اسلامی

طراحی خانه یکی از موضوعات مهم در حوزه معماری و طراحی شهری است که به طور مستقیم با تمامی ابعاد وجودی انسان ارتباط دارد و در هر فرهنگ و بوم شکلی متناسب با بستر خود پیدا می کند. با توجه به ابعاد همه شمول فرهنگ اسلامی، خانه ی منتسب به این فرهنگ نیز می بایست شامل چنین ویژگی بوده و علاوه بر دارا بودن ویژگی ها و ابعاد مطلوب کالبدی، از ابعاد معنایی و آیینی نیز برخوردار باشد. متاسفانه در حال حاضر بی توجهی به این امر سبب بروز ناهنجاری ها و مسائلی از جمله تعارض هویت و بی معنایی در زندگی مردم گردیده است. جهت حل این معذل نیاز به منبعی شامل راهبردها و معیارهایی جهت طراحی همه شمول خانه ضروری به نظر می رسد.در این پژوهش با روش استدلالی و سیری از نظر به عمل، به بررسی مبانی نظری خانه از دیدگاه اسلامی و استخراج مبانی و معیارهای آن پرداخته شده است. براساس نتایج بدست آمده خانه ی اسلامی خانه ای است که بستر ساز تکامل اخلاقی و اعتقادی انسان باشد. مهمترین موارد تاثیرگذار در طراحی خانه را در اخلاق اجتماعی و فردی و عوامل اعتقادی را در نگرش آیه ای به طبیعت برای درکی صحیح از خداوند، دنیا و آخرت می توان معرفی نمود. این موارد در اصولی همچون عدم تظاهر، مهمان دوستی، همسایه محوری، خلوت، اصالت خانواده، حریم، درک همه جانبه طبیعت، ارتباط با آسمان، ارتباط با گیاهان خزان پذیر، تجمل ، قناعت و... مطرح می شود. در این مقاله راههای تحقق هر یک از این مفاهیم در خانه های گذشته و معاصر مورد بحث قرار گرفته است.

کلیدواژه ها:

خانه ، طراحی خانه ، معماری اسلامی ، مسکن اسلامی ، معیارهای طراحی اسلامی