اثر فعالیت های کشاورزی بر کیفیت هوا

کشاورزی به عنوان یک فعالیت اقتصادی عمده و اصولا مبتنی بر استفاده از منابعی مانند هوا، آب و خاک، نقشی حیاتی در حفظ محیط زیست و کیفیت هوا، آب، زمین و سیستم های اکولوژیکی دارد. بررسی اثرات متقابل بین فعالیت های کشاورزی و کیفیت هوا، گازهای گلخانه ای، تغییرات آب و هوا و گرم شدن کره زمین در سالهای اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است. روش های کشاورزی با تاثیر بر میزان رها شدن گازهای گلخانه ای از خاک، کنترل سرعت تجزیه مواد آلی خاک و شرایط بیولوژیکی خاک، کیفیت هوا را تحت تاثیر قرار می دهند. برآورد ها نشان می دهد ه حدود 20 درصد اثرات گلخانه ای، مربوط به فعالیت های کشاورزی می باشد. سه گاز دی اکسید کربن، اکسید نیتریت و متان از جمله گازهای مهم گلخانه ای هستند که مقادیر قابل توجهی از آن ها از طریق بخش کشاورزی به اتمسفر رها می گردد. کودهای شیمیایی مورد استفاده در کشاورزی سالانه حدود 800 هزار تن اکسید نیتریت به اضافه می کند. علاوه بر این گازها، گازهای دیگری نیز مستقیما از اگزوز ماشینهای کشاورزی و یا از سوزاندن بقایای گیاهی به داخل اتمسفر رها می شود. دود اگزوز و دود ناشی از سوزاندن بقایای گیاهی و همچنین گرد و غبار ناشی از فرسایش خاک باعث افزایش ذرات معلق در هوا می گردد. ضرر و زیان ناشی از این موارد و مخصوصا فرسایش خاک که از عوامل اصلی افت کیفیت خاک و محصول می باشد تنها به تولید کنندگان بخش کشاورزی محدود نمی شود و هزینه های اجتماعی و زیست محیطی آن تمام افراد جامعه و کلیه ساکنان کره زمین زا در بر می گیرد. با این وجود میتوان از طریق روش های نوین و پایدارتر، بسیاری از اثرات منفی کوتاه مدت و درازمدت کشاورزی بر کیفیت هوا را تقلیل داد. بنابراین اندیشیدن تدابیر اصولی در این زمینه، در سطوح مختلف برنامه ریزی و مدیریتی کشور بسیار ضروری به نظر می رسد. در این نوشتار ابتدا به بررسی اثرات منفی و مثبت روش های مرسوم کشاورزی و به ویژه عملیات خاک ورزی و تهیه زمین بر کیفیت هوا پرداخته می شود و در ادامه با توجه به تجارب سایر کشورها، به منظور کاهش رها شدن گازهای گلخانه ای ناشی از فعالیت های شکاورزی راهکارهایی جهت تغییر روش های مرسوم و غیر اصولی و به کارگیری روش های مناسب تری مانند مدیریت بقایای کشاورزی، خاک ورزی حفاظتی و کشاورزی دقیق ارائه می گردد.

کلیدواژه ها:

گازهای گلخانه ای ، مدیریت بقایای کشاورزی ، خاک ورزی حفاظتی ، کشاوری دقیق