ارزیابی کاربردپذیری اسناد آموزشی شخصی سازی شده به وسیله کامپیوتر برای خودمراقبتی بیماران دیابتی نوع 2

مقدمه:یکی از عوامل مهم در توانمندسازی بیماران دیابتی ارایه دانش و ارتقاء آگاهی آنها در مورد وضعیت بیماری شان است. وقتی اطلاعات براساس شرایط و نیاز بیمار تنظیم و ارایه گردد، اثرگذاری بیشتری خواهد داشت. هدف از انجام این مطالعه ارزیابی کاربردپذیری اسناد آموزشی شخصی سازی شده به وسیله کامپیوتر از دید متخصصین حوزه می باشد.روش بررسی: در این مطالعه مدل تغییر رفتار فرانظری TTM به عنوان مبنای شخصی سازی اطلاعات استفاده شد. قواعد شخصی سازی در قالب یک درخت تصمیم دو سطحی براساس مرحله تغییر و نوع مشکلات پزشکی بیمار، بازنمایی گردید. سند خروجی شامل دو محور اصلی در خودمراقبتی بیماران دیابتی است: تغذیه و فعالیت فیزیکی. مطالب هر محور در دو بعد دانش و مهارت های رفتاری براساس شرایط هر بیمار به صورت شخصی شده ارایه می دهد. بعد دانش در محور تغذیه شامل توصیه و مهارت های مرتبط با انتخاب و مصرف صحیح مواد غذایی است و در محور فعالیت فیزیکی شامل نوع فعالیت و مراقبت های لازم قبل، حین و بعد از فعالیت است که با توجه به مشکلات پزشکی هر بیمار تنظیم و ارایه می شود. بعد مهارت های رفتاری برای هر دو محور تغذیه و فعالیت فیزیکی شامل توصیه های شناختی رفتاری جهت مدیریت موانع ذهنی، عاطفی و محیطی است که متناسب با مرحله ای از تغییر که بیمار در آن قرار دارد تنظیم و ارایه می شود. طراحی ظاهری سند نیز بر طبق اصول گایدلاین طراحی محصولات آموزشی چاپی در حوزه سلامت سازماندهی شده است. ارزیابی سند توسط 8 پزشک متخصص دیابت و با چهار سند نمونه برای بیماران فرضی انجام شد. سند خروجی از دو بعد طراحی ظاهری و محتوایی به وسیله چک لیست معتبر و براساسطیف لیکرت 5 تایی مورد ارزیابی گرفت. یافته ها: متخصصین دیابت شرکت کننده در ارزیابی کاربردپذیری سند خروجی دارای میانگین سنی 4 / 52 سال (SD 9.5) و میانگینسابقه طبابت 4 / 5 سال (SD 2.5) بودند. از نظر پزشکان مطالب ارایه شده در حد درک بیماران دیابتی تنظیم شده 6 / 9 (SD 0.7) ، همچنین نتایج سنجش ویژگی سهولت استفاده و کاربردپذیری 3 / 9 (SD 1.4) و طراحی گرافیکی 5 / 8 (SD 2.7) ، از نظر متخصصین قابل قبول ارزیابی شد. متخصصین با میانگین 9 / 8 و انحراف معیار 7 / 1 مطالب ارایه شده را با پروفایل بیمار مرتبط دانستند. نتیجه گیری: نتایج ارزیابی نشان داد کیفیت طراحی سند شخصی سازی شده از دیدگاه متخصصین دیابت مطلوب ارزیابی شد. همچنین میزان تناسب و ارتباط محتوای مطالب ارایه شده با شرایط بیمار توسط پزشکان مورد تایید قرار گرفت که میتوان این طور نتیجه گرفت که متخصصین انتخاب و بکارگیری مدل رفتاری TTM برای شخصیسازی اطلاعات و ترغیب بیماران دیابتی به انجام فعالیت های خودمراقبتی را مناسب و کارامد ارزیابی کرده اند

کلیدواژه ها:

شخصی سازی اطلاعات ، آموزش به بیمار ، تیوری تغییر رفتار ، دیابت نوع 2