نگاهی به نظامهای بهره برداری سنتی از سیلابها در منطقه سبزوار

کمبود آب و بارندگیهای پراکنده و سیل آسا دغدغه همیشگی ساکنان مناطق خشک و بیابانی بوده است. آب که مایه حیات است با هجوم ناگهانی و خانمان بر انداز خود موجب ممات و رنج و زحمت می شود. حکایت سیلهای ویرانگر که هستی و دسترنج چندین ساله روستائیان را به یغما برده است نقل محافل و اجتماعات هر روستا نشین در مسیر سیلاب است. در این میان مردمانی سخت کوش بوده و هستند که با زدن مهار بر این سیل سرکش رزق و روزی خود و اهل و عیال را از دهان کف بر لب آورده و گل آلوده او گرفته و ثمرها برده اند. بررسی و شناخت شیوه های گوناگون بهره وری از سیلابهای فصلی که درجای جای مملکت پهنای ایران موجود است بگونه ای که طی صدها سال بدون کمترین تنش و برخوردی با تنظیم قوانین و مقررات مخصوص به خود مورد بهره برداری اجتماعات ساکن در آنها قرار می گیرد به عنوان قدیم هرچند کوچک در راه حفظ و تداوم سیستمهای بهینه روستائیان بوده و استفاده ازآنها درجهت حل مشکلات و معضلات اجتماعی – اقتصادی حوزه های آبخیز و ابریز می تواند مد نظر باشد. امری که ضروری به نظر می سد شناخت دقیق از فنون سنتی و آداب و رسوم موجود در آنهات که حاصل از تجربیات نیاکان ماست و تلاش در جهت بیان علمی این پدیده ها برای راهیابی به سیستم های آموزشی و تحقزقاتی در به کمال رساندن آنها است که بر روش محققان ، پژوهشگران و سایر دست اندرکاران سنگینی می کند. مقاله ارائه شده تلاشی است در جهت باز کردن راهی هر چند بار یک برای شروع در زمینه روشهای و فنون سنتی موجود در پهنه وسیع آبخیزها و آبریزها در سطح کشور باشد که سایر دست اندرکاران با پر کردن خلاء موجود در این مباحث این مسیر را عریض تر هموارتر و پر رهرو تر نمایند. به امید آن روز.