مقایسه شدت فرسایش بادی و پایداری ساختمان خاک در اراضی کویری و کشاورزی مرکز ایران

فرسایش بادی از عوامل اصلی تخریب خاک و محیط زیست است که باعث تخریب اراضی در مناطق خشک و نیمه خشک میشود. این مطالعه با هدف ارزیابی تاثیر تغییر کاربری اراضی کویری به کشاورزی بر پایداری خاکدانه ها و فرسایش بادی در منطقه ابرکوه (استان یزد) انجام شد. برای این منظور، سه کاربری شامل اراضی کویری طبیعی، اراضی کشاورزی حاشیه آن ( تحت کشت گندم و پسته) مورد ارزیابی قرار گرفت. نمونه های خاک از عمق 20–0 سانتیمتر برداشته شدند. ماده آلی خاک، ماده آلی ذره ای، پایداری خاکدانه خشک، شدت فرسایش باد و بخش فرسایش پذیر بادی اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که زیر کشتبردن زمین های کویری باعث کاهش معنیدار شوری خاک شد ولی مقادیر مواد آلی خاک و ماده آلی ذرهای افزایش یافت. همچنین تبدیل اراضی کویری (%49) به اراضی کشتشده 69) الی (%80 باعث افزایش معنیدار پایداری خاکدانه خشک گردید. اراضی تحت کشت گندم و پسته کمترین میزان فرسایش بادی و بخش فرسایش پذیر را داشتند. شدت فرسایش باد در خاکهای بیابانی 5/35) کیلوگرم در مترمربع–ساعت) 14 الی 17 برابر بیشتر از خاکهای کشت شده بود. همچنین بخش فرسایش پذیری بادی در اراضی کویری (%85) به طور معنیداری نسبت به خاکهای کشاورزی 52) الی (%57 بیشتر بود . از آنجایی که منطقه وسیعی از مرکز ایران را اراضی کویری با مقدار زیادی نمک، خاک بدون ساختمان و ماده آلی بسیار کم تشکیل میدهد، هرگونه فعالیتی که این خصوصیات را بهبود ببخشد میتواند به کاهش فرسایش بادی خاک کمک کند.

کلیدواژه ها:

تغییر کاربری اراضی ، اراضی کشاورزی تحت کشت گندم و پسته ، پایداری خاکدانه خشک ، ماده آلی.