بررسی و تحلیل ساختاری عنوان ها در هشت کتاب سهراب سپهری

برخلاف شعر کلاسیک فارسی که انتخاب نام برای شعر، چندان رایج نبوده و شاعران با ابزارهایی همچون قافیه، ردیف، حرف روی و... به دستهبندی اشعار خود می پرداختند، انتخاب عنوان در شعر معاصر، از ملزومات اساسی و شیوه های قابل اعتنا به حساب می آید. عنوانها از مهمترین اجزای هر شعرند که کارکردهای مختلف زیباشناختی دارند. با توجه به اینکه یکی از راه های مهم ارتباط با شعر و درک صحیح از آن وابسته به شناختی است که از اجزای سازندهی آن ایجاد میگردد، بررسی وشناخت عنوانهای شعر هر شاعر، اهمیتی ویژه دارد. سهراب سپهری از جمله شاعرانی است که از جهت زبان، تخیل و اندیشه، تاثیر ویژه ای بر شعر معاصر نهاده. بنابراین بررسی شعر و اندیشهی او، میتواند نقش مهمی در جریان شناسی شعرمعاصر فارسی ایفا نماید. این جستار، به بررسی دقیق آماری تمام عنوانهای حاضر در هشت کتاب سپهری پرداخته و ساختارزبانی، ادبی و محتوایی این عنوانها را مورد تحلیل قرار داده است. بررسیها نشان داد سپهری، چه در حوزه ی زبان و چه در حوزه ی محتوا و صورخیال، از کارکردهای مختلف عنوان بندی بهره گرفته است. از سوی دیگر، تفاوتهایی در استفاده از عنوانها در مجموعه های ابتدایی نسبت به دفاتر پایانی اشعار سهراب دیده میشود که این تغییرات با توجه به تغییر اندیشه وی در دوره های زمانی مختلف، ایجاد شده است. در نهایت، اساسیترین نتیجهی این مقاله آن است که از طریق تحلیل عنوانها میتوان به شناخت اندیشه و درونمایه های شعر هر شاعر دست یافت و خط فکری وی در دوره های مختلف را ترسیم کرد.

کلیدواژه ها:

سهراب سپهری ، عنوان ، ساخت زبانی ، ساخت ادبی ، محتوا