تعیین دوز معیار فرمالدیید برای آسیب های ژنتیکی در مدل های پیوسته و دوبخشی

مقدمه: دوز معیار مقادیری از ماده ی شیمیایی است که درکمتر از 10 % افراد مورد مطالعه اثر ایجاد می نماید و به عنوانرویکرد جایگزین در تعیین مقادیر بدون اثرات قابل مشاهده (NOAEL) استفاده می شود. جهت تعیین دوز معیار از منحنیدوز پاسخ استفاده می گردد که ترسیم این منحنی با داده های پیوسته و دوبخشی امکان پذیر است. در مدل های پیوسته پاسخ های ارزیابی شده با عددهای کمی مدل می گردد در حالیکه در مدل های دوبخشی منحنی دوز پاسخ با تقسیم بندی پاسخ ها در دوگروه و به شکل کیفی ارزیابی می شود. هدف از این مطالعه ارزیابی مقایسه میزان دوز معیار تعیین شده با بامدل های پیوسته و دوبخشی برای ترکیب فرمالدیید می باشد.مواد و روشها: نرم افزار BMD-EPA برای مدل کردن داده ها و ترسیم منحنی دوز پاسخ استفاده گردید. برای این منظور از مطالعات گذشته ی محققین این پژوهش ، میزان مواجهه شغلی با فرمالدهید (دوز مواجهه تجمعی) و آسیب به DNA در 53پرسکار کارگاه ملامین سازی استخراج گردید. میزان مواجهه شغلی به عنوان دوز درنظر گرفته شد و نتایج آسیب به DNA بهدوشکل پیوسته (اعداد دنباله ی کهکشانی در آزمون کامت) و دوبخشی (آسیب دارد- ندارد) برای نرم افزار تعریف گردید. با انتخاب مدل های ریاضی تعریف شده در نرم افزار منحنی دوز پاسخ ترسیم و میزان پایین ترین دوز معیار مشخص گردید. نتایج: جهت روش پیوسته از مدل های Hill ,Linear, Polynomial Power و Exponential استفاده شد. نتایج مطالعه نشانداد روش Power با معنی داری P<0.0001 از لحاظ نرم افزار، شرایط استفاده به عنوان دوز معیار را دارا می باشد. پایین ترین دوز معیار پیشنهاد شده در این روش 3/809 میلی گرم می باشد که معادل میزان مواجهه تنفسی روزانه 24/1 پی پی ام است.در روش گسسته مدل های Logestic Quantal-linear Loglogestic, probit و Weibull استفاده گردید. نتایج مدلسازی با Loglogestic مقدار پایین ترین دوز معیار 7/92 میلی گرم را تعیین نمود که هم ارز با 03/0 پی پی ام در مواجهه روزانه تعیین شد. میزان حدود مجاز روزانه ی فرمالدیید در OSHA 0/75 پی پی ام ، NIOSH 0/016 پی پی ام و ACGIH 0/1پی پی ام پیشنهاد شده است. نتایج این مطالعه نشان می دهد مقادیر پایین ترین دوز معیار در مدل پیوسته به مقادیر حدودمجاز OSHA و ACGIH و پایین ترین دوز معیار در مدل دوبخشی به حدود مجاز NIOSH نزدیکتر است. با توجه به اینکهکنترل محیط در غلظت های 03/0 پی پی ام دشوار می باشد و ممکن است راه حل های کنترلی غیر قابل اجرا مورد نیاز باشد که هزینه ی بالایی به صنعت تحمیل نماید لذا نتایج مدل پیوسته برای تعیین حدود مجاز فرمالدیید در جامعه ی ایرانیپیشنهاد می شود.

کلیدواژه ها:

دوز معیار ، مدل های پیوسته ، مدل های دوبخشی ، فرمالدهید ، آسیب ژنتیکی