طراحی و اعتباربخشی یک پرسشنامه جهت بررسی فاکتورهای سازمانی موثر در وضعیت ایمنی و بهداشت حرفه ای در شرکت های تولیدی شهرستان ارومیه

زمینه و هدف: بررسی های علمی نشان می دهد که فاکتورهای متعددی می توانند در وضعیت ایمنی و بهداشت شغلی(OHS) سازمان ها موثر باشند. با شناسایی فاکتورهای موثر و با تلاش برای افزایش تاثیر فاکتورهای تسهیل کننده و کاهشتاثیر موانع می توان وضعیت OHS را در سازمانها ارتقاء داد. با توجه به ضرورت وجود یک ابزار معتبر برای شناساییفاکتورهای سازمانی موثر بر وضعیت OHS ، این مطالعه با هدف طراحی و اعتبار بخشی یک پرسشنامه برای بررسی فاکتورهایمذکور در شرکت های تولیدی انجام شد.مواد و روش ها: ابتدا با بررسی متون علمی در دسترس، فاکتورهای موثر بر وضعیت OHS با شناسایی 20 فاکتور و تعداد134 گویه شناسایی شدند. سپس روایی ظاهری و محتوایی پرسشنامه اولیه با مشارکت 16 نفر از اساتید و صاحبنظرانمربوطه بصورت کمی بررسی و تعداد گویه ها به 93 گویه کاهش یافت. به منظور بررسی روایی سازه ای، تعداد 600 نفر ازکارکنان 12 شرکت تولیدی شهرستان ارومیه مشارکت داشتند.یافته ها: تحلیل عامل اکتشافی (EFA)؛ 11 فاکتور شامل تعهد مدیریت و روش های اجرایی، مشارکت کارکنان، مراجعذیصلاح قانونی، اهمیت ایمنی و مشوق ها، فاکتورهای محیطی، اهمیت دادن به رفتارهای ایمن کارکنان، تبعیت از روش هایاجرایی، ارتباطات OHS ، نگرش ایمنی و اطلاع رسانی خطر شناسایی کرد. تحلیل عاملی تاییدی نشان داد که مدل بدستآمده از EFA دارای شاخص های برازش مورد قبول می باشد. همچنین ضریب آلفای کرونباخ پرسشنامه و فاکتورهای مربوطهبیشتر از بدست آمد. نتایج t-test نشان داد که رابطه معنی داری بین فاکتورهای موثر بر وضعیت OHS با متغیرهای جنسیت،وضعیت تاهل، آموزش OHS و حادثه وجود دارد. آزمون ANOVA نیز ارتباط معنی دار بین فاکتورهای موثر بر وضعیت OHSبا متغیرهای تحصیلات، شغل، شرکت، گروههای سنی، سابقه کاری و سابقه شغلی را نشان داد.نتیجه گیری: براساس نتایج مطالعه مشخص گردید که پرسشنامه مذکور برای بررسی فاکتورهای موثر در وضعیت OHSمناسب و دارای اعتبارمی باشد. از بین فاکتورهای موثر، فاکتور تعهد مدیریت و روش های اجرایی بیشترین تاثیر را بر وضعیتOHS داشته است. بنابراین پیشنهاد می شود مدیران شرکت های تولیدی با تمرکز بر فاکتورهای موثر بر وضعیت OHS برایارتقای هر چه بیشتر OHS در شرکت های مطالعه شده تلاش کنند.

کلیدواژه ها:

ایمنی ، بهداشت ، فاکتورهای موثر ، تعهد مدیریت ، شرکت های تولیدی