مروری بر وضعیت فرهنگ ایمنی بیمار در بیمارستان ها و مراکز درمانی کشور

زمینه و هدف: یکی از شاخص ترین حقوق بیماران هنگام مراجعه به بیمارستان ها و مراکز درمانی ، حق ایمن بودن از هر نوعخطر و آسیب ، هنگام دریافت خدمات سلامت می باشد با این وجود اشتباهات و خطاهای پزشکی در تمام دنیا یکی از چالشهای بزرگ و مهم نظام سلامت هر کشور و جامعه ای محسوب می شود که چنانچه تدابیر و برنامه ریزی صحیحی برای آنصورت نگیرد تهدیدی جدی است ، آموزش و ارزیابی فرهنگ ایمنی بیمار یکی از مباحث مهم WHO و از جمله دغدغه هایمهم برنامه ریزان و سیاستگذاران نظام سلامت است علی رغم انجام پژوهش های توصیفی و تحلیلی فراوان ، به اهمیت وجایگاه واقعی آموزش مباحث ایمنی در نظام سلامت کمتر پرداخته شده است لذا این مطالعه با هدف مروری بر وضعیتفرهنگ ایمنی بیمار در بیمارستانها و مراکز درمانی کشور ایران در نظام سلامت انجام شد .مواد و روش ها: در این مطالعه به بررسی مروری وضعیت فرهنگ ایمنی بیمار در بیمارستانها و مراکز درمانی کشور پرداختهشده است و ازمجموع 18 مقاله جمع آوری شده ازپایگاه های داده : science , Google Scholar , Pub Med , SID , MagIran , Iran Medex ,Scopus ، Web of science در مجموع 18 مقاله به زبان های فارسی و انگلیسی و از سال 2004 تا 2019،مطابق با هدف مطالعه انتخاب و اطلاعات مربوطه استخراج گردید.یافته ها: نتایج 18 مقاله انتخاب شده نهائی نشان داد که در بیشتر مطالعات انجام شده در مراکز درمانی ، درک کارکنان ازایمنی بیمار پایین بود و اغلب پرستاران واحدشان را از نظر ایمنی دارای مشکل اعلام کردند نیز نمرات کلی فرهنگ ایمنی درحد متوسط و پایین گزارش شده است ، بنابر مطالعات انجام شده بین سه تا هفده درصد از بیماران در طول دوره ی درمان درمعرض خطای پزشکی قرار می گیرند که این میزان از خطا با ارائه ی آموزش های ایمنی مستمر قابل کاهش است ، از آنجا کهمشارکت مدیران پرستاری در برنامه های آموزشی می تواند درک ایمنی بیمار را افزایش دهد و میزان حضور کارکنانبیمارستان ها در دوره های ایمنی بیمار با درک آنها از فرهنگ ایمنی بیمار همبستگی مثبت دارد لذا نقش و جایگاه واحدایمنی و کمیته ی ایمنی کارآمد با حضور فعال کادر مجرب و دلسوز در بیمارستان ها در افزایش آگاهی کارکنان پیرامونایمنی بیمار و شاخص های سلامت بسیار حائز اهمیت بوده و غیر قابل انکار است . طی چند دهه ی اخیر این نگرش و تفکرکه نظام سلامت به اندازه ی کافی و لازم از ایمنی برخوردار نیست و نیازمند بهبود و ارتقاء مستمر است توجه تمامی برنامهریزان ، مدیران ... را به خود جلب کرده است و از طرفی ، توسعه و پیشرفت روز افزون در ایمنی بیمار و فرهنگ ایمنی درسطح سازمان به نهادهای بهداشت و درمان و ارائه دهندگان خدمات سلامت کمک کرد تا آسیب ها و خطرات را شناسائیکنند و تدابیر و راه حل هائی برای کنترل و حذف آنها جستجو و بیابند با این وجود این حقیقت مسلم و آشکار وجود دارد کهبدون ایجاد فرهنگ ایمنی بیمار در تمامی ابعاد و عرصه های ارائه ی تسهیلات بهداشت و درمان ، هیچ گاه یک توسعه پایدار ومستمر در مراقبت از بیمار و کاهش خطاهای پزشکی رخ نخواهد داد. نتیجه گیری: تمامی مطالعات مربوط به ارزیابی فرهنگ ایمنی بیمار اکثرا با استفاده از پرسشنامه پایش فرهنگ ایمنی بیمارانجام شده است که این ابزار به عنوان یک ابزار استاندارد جهانی در زمینه ی پایش فرهنگ ایمنی بیمار شناخته می شود. باتوجه به مطالعات انجام شده در زمینه ی فرهنگ ایمنی بیمار و رعایت شاخص های ایمنی بیمار اینگونه نتیجه گیری می شودکه فرهنگ ایمنی بیمار در بیمارستان های ایران در سطح نامطلوب و یا پایینی می باشد و میزان رعایت شاخص های ایمنی بیمار نیز در سطح مطلوبی قرار ندارد. همچنین این وضعیت در ابعاد مختلف فرهنگ ایمنی در بیمارستان های مختلف کشورمتفاوت گزارش شده است.

کلیدواژه ها:

خطاهای پزشکی ، آموزش ایمنی ، ایمنی بیمار ، فرهنگ ایمنی ، بیمارستان