بررسی اثرات دگرآسیبی ریشه ی گیاه زول خراسانی .Eryngium bungei Boiss بر روی علف هرز تاج خروس ریشه قرمز Amaranthus retroflexus

امروزه دگرآسیبیی یکی از روش های مدیریت علف های هرز می باشد که به منظور کاهش علف های هرز و حرکت به سوی کشاورزی پایدار مورد توجه قرار می گیرد. گیاه زول خراسانی .Eryngium bungei Boiss گیاهی پایا از خانواده ی جعفری، بومی شرق تا شمال غرب ایران میباشد. به منظور بررسی اثرات دگرآسیب ریشهی این گیاه بر علف هرز تاج خروس ریشه قرمز Amaranthus retroflexus، آزمایشی در دانشکده علوم دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1391 صورت گرفت. ریشه های خشک و پودر شده ی گیاه با دستگاه سوکسیله و به کمک حلال های n- هگزان، دیکلرومتان و متانول به ترتیب عصارهگیری شدند. شش غلظت از هر عصاره (0، 0/001، 0/01، 0/1، 1 و 10 میلی گرم بر میلی لیتر) با رقیق سازی عصاره ها در آب مقطر تهیه شدند. آزمایش بر پایه ی طرحی کاملاً تصادفی با چهار تکرار صورت پذیرفت. در هر تکرار 25 عدد بذر تاج خروس با 5 میلی لیتر از هر یک از غلظت ها تیمار شدند. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت عصاره ها، جوانه زنی بذر و رشد ریشه چه و ساقه چه ی تاج خروس کاهش می یابد. بیشترین اثرات مهاری عصاره ها در غلظت های 10 و 1 میلی گرم بر میلی لیتر مشاهده شدند. در مقایسه با شاهد بیشترین اثر مهاری عصاره ها بر رشد ریشه چه مربوط به عصاره ی متانولی (74/88%)، و بیشترین اثرات مهاری بر جوانه زنی بذر و رشد ساقه چه مربوط به عصاره ی هگزانی بودند (به ترتیب 20% و 79/38%). در مجموع چنین استنباط شد که عصاره های ریشه ی گیاه زول خراسانی دارای اثرات آللوپاتیک بارز بر علف هرز تاج خروس بوده که به دلیل وجود برخی متابولیت های ثانویه نظیر ترکیبات فنولی و ترپنوئیدی و کومارین ها در این گیاه می باشد.

کلیدواژه ها:

دگرآسیبی ، زول خراسانی ، تاج خروس ریشه قرمز ، مدیریت علف های هرز