مطالعه رفتار مدل سنجش از دور SEBAL در تعیین تبخیر- تعرق روی پوشش های گیاهی مختلف (مطالعه موردی: دهستان میامی مشهد)

فرآیند تبخیر- تعرق (ET) از عمده ترین اجزای چرخه ی هیدرولوژیکی گیاه است که تخمین درست آن در برآورد نیاز آبی گیاه، طراحی و مدیریت سیستم های آبیاری نقش بسزایی دارد. با توجه به حضور انواع مختلف پوشش های گیاهی و آن هم در سطوح وسیع، محاسبه دقیق نیاز آبی تبخیر- تعرق امری دشوار و غیر ممکن می نماید. در همین راستا به روشهایی نیاز است که قادر به محاسبه نیاز آبی گیاهان در مقیاس وسیع بوده و همچنین از دقت کافی برخوردار باشند. از اینرو سنجش از دور با داشتن خصوصیاتینظیر فراهم ساختن دید وسیع و یکپارچه از منطقه، قابلیت تکرارپذیری، سهلالوصول بودن اطلاعات، دقت بالای اطلاعات حاصله و صرفه جویی در زمان، فناوری بسیار مفیدی است. در تحقیق حاضر با استفاده از روش الگوریتم توازن انرژی سطحی برای زمین (SEBAL) و تصاویر ماهوارهای روز 29 آپریل 2010 (9 اردیبهشت 1389)، نقشه تبخیر- تعرق روزانه واقعی برای دهستان میامی مشهد تهیه شد. برای بررسی دقت مدل، مقدار تبخیر- تعرق پتانسیل در همان روز با استفاده از روش فائو- پنمن- مونتیت محاسبه شد که با حداکثر تبخیر- تعرق (تبخیر- تعرق پتانسیل) بدست آمده از مدل سبال اختلاف بسیار کمی در حدود 0/15 mm/day داشت که نشان دهنده دقت بالای مدل سبال در محاسبه تبخیر- تعرق برای منطقه مورد مطالعه بود. سپس رفتار شارهای مختلف انرژی بدست آمده از مدل، مخصوصاً تبخیر- تعرق، روی پوشش های گیاهی مختلف مورد بررسی قرار گرفت. با بررسی رفتار مدل روی پوشش های گیاهی مختلف مشخص شد که با افزایش شاخص پوشش گیاهی (NDVI) جز در نواحی با NDVI خیلی زیاد، مقدار مؤلفه های انرژی سطحی و میزان تبخیر- تعرق افزایش می یابد. همچنین مشخص شد که نواحی با دامنه پوشش گیاهی زیادتر و تراکم پوشش گیاهی متنوع تر، تبخیر- تعرق کمتری داشته و با کاهش این دامنه و متراکمتر شدن پوشش گیاهی در این دامنه، میزان تبخیر- تعرق به شکل پلکانی افزایش می یابد.

کلیدواژه ها:

تبخیر- تعرق ، مدل سبال ، تصاویر ماهوارهای ، مؤلفه های انرژی ، پوشش گیاهی