تحلیل روان شناختی عنصر مادینه در شخصیت آیدین، رمان سمفونی مردگان

توسعه ی دانش روان شناسی در قرن نوزدهم و بیستم و ظهور روان شناسان بزرگی همچون زیگموند فروید ، ویلیام جیمز، کارل گوستاو یونگ و آلفرد آدلر پیوندهای جدیدی میان روان شناسی و هنرایجاد نمود . فروید موفق به کشف رابطه ی بین رؤیا و خلاقیت هنری شد . او در نقد روانشناختی اثر هنری، محتویات لایه ی ناخودآگاه را بررسی کرده و بر اساس آنها به تبیین علل رفتارها و احساسات شخصیت می پرداخت و برخی رفتارهای انسان را ناشی از عقده هایی چون ادیپ، اختگی، الکترا یا مکانیسم های دفاعی مثل پس روی،سرکوبی و... می دانست. پس از فروید، شاگرد او ، کارل گوستاو یونگ به نقد و تفسیر آرای او پرداخت وبدین ترتیب شالوده ی روان شناسی جدیدی را پیریزی کرد که عموما از آن به روان شناسیتحلیلی یاد می شود. یونگ معتقد بود آدمی علاوه بر ناخوداگاه فردی دا رای ناخوداگاه جمعی می باشد که قوی ترین و با نفوذترین سیستم روان و انبار خاطرات نژادی است . از مهمترین اصطلاحات مطرح در نظریه ی ناخود آگاه جمعی یونگ می توان به آنیما و آنیموس اشاره کرد . آنیما، بخش زنانه ی ناخوداگاه ذهن مرد و انیموس تصویر مردانه ی ذهن زن ا ست که نتیجه ی تجارب نژادی زندگی مشترک مردان و زنان در طی قرون متمادی می باشند. با انتشار این دیدگاه های روان شناسی، از یک طرف، بسیاری از روان شناسان و منتقدان ادبی بر اساس آنها به نقد و تحلیل آثار ادبی مختلف اقدام نمودند و از طرف دیگر، بسیاری از نویسندگان ، بر گرته ی این نظریات به خلق آثار هنری، از جمله داستان ها وشخصیتهای داستانی خود اقدام نمودند. در این مقاله تلاش خواهیم کرد تا شخصیت آیدین ، فرزند روشنفکر خانواده ی اورخانی در داستان سمفونی مردگان، اثر عباس معروفی را بر اساس دیدگاه یونگ در مورد انیما مورد مطالعه قرار داده و اندیشه ها، احساسات و رفتارهای این شخصیت را از این دیدگاه تبیین و تحلیل نماییم تا تأثیرپذیری احتمالی این شخصیت از کهن الگوی انیمای ذهن خودش روشن شده و با الگویی که یونگ از آنیما ارایه نموده است انطباق داده شده و مقایسه گردد.

کلیدواژه ها:

نقد روانشناختی ، سمفونی مردگان ، عباس معروفی ، آنیما ، کهن الگو ، ناخودآگاه