کلان روایتها در هاملت با سالاد فصل: نگره های ژان فرانسوا لیوتار

ژان فرانسوا لیوتار، متفکر و منتقد پسامدرن، به تحلیل دوران مدرن و پسامدرن پرداخته است. وی در کتاب وض عیت پسامدرن: گزارشی درباره ی دانایی ، ماهیت و شا ن دانش و فرهنگ در جوامع سرمایه داری معاصر را بررسی کرده است . وی بر آن است که ماشین و ابزار دیجیتال در عصر پسامدرن نه تنها نحوه ی انتقال و ذخیره ی اطلاعات و دانش را دچار تحول کرده، بلکه نوع کاربرد و ارزش گذاری دانش را نیز دگرگون کرده است.لیوتار بین ‘دانایی علمی ’ و ‘دانایی روایی ’ تفاوت قائل می شود؛ از دید او دانایی علمی به تنهایی کلیت علم را نشان نمی دهد و همیشه با دانایی روایی عجین بوده است . برای لیوتار، روایت ها، داستان هایی هستند که اقوام و جوامع گوناگون رو ایت می کنند تا از این رهگذر تاریخ گذشته، اوضاع حال و آرمان های آینده، روحیات و اخلاقیات خویش را تصویر کنند . به این ترتیب روایت ها، جان مایه ی تجربیات بشری و علوم اجتماعیهستند. این روایت ها هستند که قوم یا ملتی را تعریف می کنند و فرصت بیان محتوای فرهنگی را برای آنها فراهم می آورند. در ادامه لیوتار بیان می کند که روایت ها، انواع فعالیت های بشر، روابط اجتماعی و مباحث گوناگون تشکیل دهنده علوم و دانسته های یک جامعه مانند ادبیات، حقوق، آداب و رسوم و دانایی علمی همه پیرو قوانین و نظم خاص خود هستند. وی تمام این روابط، فعالیتها و مباحث را بازیهای زبانی می نامد که در عصر مدرن توسط ‘ کلان روایتها ’ سازمان دهی و تعریف می شوند. و چگونگی سازمان یافتن این ، بازیهای زبانی ’ مبین هویت یک ملت یا قوم است. در نمایشنامه ی هاملت با سالاد فصل، اکبر رادی گذار یک جامعه از فئودالیسم به سرمایه داری را مطرح می کند و شخصیت روشنفکری را می آفریند منکوب مدرنیته، کسی که تمام خصایص انسانی خویش را از کف داده است . این جستار بر آن است که با توجه به نگره های لیو تار به برررسی شاًن علم و کلان روایت های سازنده ی دنیای این نمایشنامه بپردازد.

کلیدواژه ها:

هاملت با سالاد فصل ، اکبر رادی ، لیو تار ، کلان روایت ، دانایی علمی ، دانایی روایی