چالش های بهداشتی اقتصادی تهیه کمپوست از زباله های مخلوط در ایران

رعایت ضوابط و استانداردها در همه ابعاد مدیریتی مواد زائد جامد یک اصل اساسی در حفظ محیط زیست و سلامتی موجودات آن بوده ، لازم است با توجه و دقت خاص مد نظر قرار گیرد . رعایت این مسئله در ایجاد و توسعه صنایع تولید کمپوست از ابتدای خط تولید تا انتهای عرضه محصول به بازار یک ضرورت اجتناب ناپذیر بوده لازم است تا در بخش های مختلف مدیریتی کمپوست کشور اعم از تفکیک مواد از مبداء، مبانی طراحی، فرایند تولید و از همه مهمتر کنترل محصول و تجزیه مواد از نظر جنبه های تغذیه گیاهی و موارد بهداشتی با توجه و دقت خاص مد نظر قرار گیرد . وجود متجاوز از 10 کارخانه کمپوست از زباله مخلوط مشتمل بر زباله های خطرناکی خانگی ) ) H.H.W 2 که در هیچکدام از شهر های کشور جداسازی نمی شود . با صرف دهها میلیارد تومان مسائل و مشکلاتی است که به صورت یک چالش اساسی در بهداشت و اقتصاد مدیریت پسماندهای کشور مطرح است . فقدان استانداردهای لازم و عدم کنترل فرآیند اینگونه صنایع از سوی مسئولین مرتبط و غیر متعادل بودن جنبه های اقتصادی کمپوست در مقایسه با سایر روشهای دفع زباله و نیز کم توجهی به توسعه برنامه های بیو کمپوست در کشور از جمله مواردی است که به این بحران می افزاید . قابل تذکر است ، ایجاد کارخانجات کمپوست از زباله مخلوط در ایران که در بعضی از موارد اصول برنامه ریزی و سفارش ماشین آلات آن توسط بعضی از کشورها با نجام میرسد هم اکنون در بسیاری از کشورها به ویژه آلمان که پیشرو صنعت کمپوست در جهان است از سال 1993 ممنوع اعلام گردیده است . ناگفته نماند تنها بررسی فلزات سنگین ، مواد تغذیه گیاهی و عدم وجود انگل یا پارازیت در کمپوست مخلوط ( آنچه در ایران مد نظر است ) دلیلی بر استاندارد بودن اینگونه مواد نبوده و نخواهد بود . وجود سموم، پسماندهای پزشکی، زباله های صنعتی و عدم توجه به سنگریزه ها، شیشه، پلاستیک و فقدان کنترل حرارت، کنترل بو، موارد ایمنی و حفظ سلامت کارکنان و نیز برنامه و روشهای نمونه برداری از یک سو و بی توجهی به جنبه های اقتصادی در مقایسه با سایر روشهای دفع منجمله دفن بهداشتی زباله در مناطق مختلف کشور چالشهای ویژه ایست که می بایست بوضوح و طبق یک برنامه ضربتی در توسعه، ایجاد و یا کارائی صنایع کمپوست کشور مورد توجه قرار گیرد . بنظر می رسد تولید کمپوست مخلوط بطوریکه هم اکنون در بسیاری از شهر های کشور معمول است با توجه به عدم وجود ضوابط و یا فقدان توانایی در انجام آزمایش های ضروری مستقیماَ سلامت قشر عظیم کشاورزان، افراد جامعه ، خاک و محیط زیست کشور را مورد تهدید قرار می دهد که به هیچ عنوان به صلاح و مصلحت بهداشت محیط مملکت ما نیست . بدین ترتیب در این مقاله به منظور تکمیل ادله و تایید مراتب ذکر شده مواردی چند از ضوابط و استاندارد های ویژه کشورهای پیشرفته جهان منجمله جمهوری فدرال آلمان در مقایسه با شرایط موجود ، نتایج آزمایش ها و روشهای مختلف تولید کمپوست در ایران را تحت عناوین ، اصول و مبانی طراحی کارخانجات کمپوست، ضوابط و استانداردها ویژه تاسیسات و تجهیزات ، فرایند تولید و کنترل کیفیت محصول نهایی و پارامتر های اظهار نامه تحویل مواد مورد بحث قرار می دهد . مقایسه کمپوست مخلوط با بیو کمپوست که هم اکنون بصور مختلف در صنایع پیشرفته، کمپوست خانگی و ورمی کمپوست در جهان مطرح است . بخش دیگری از بیان مسئله در زمینه موارد بهداشتی اقتصادی این مهم است که می بایستی توسط مسئولین محترم وزارت کشور، وزارت بهداشت و سازمان حفاظت محیط زیست براساس مبانی مطرح شده زیر مورد توجه خاص قرار گیرد . -1 تعیین استراتژی مدیریت مواد زائد جامد از طریق ایجاد یک کمیسیون خاص با شرکت اساتید دانشگاهی ودست اندرکاران با سابقه کشور در اسرع وقت . -2 توقف بلا درنگ سرمایه گذاری بی رویه ایجاد صنایع کمپوست مخلوط و توسعه برنامه های بیو کمپوست همچون بسیاری از کشورهای پیشرفته ی جهان در ایران . -3 ارزیابی صنایع کمپوست مخلوط در مقایسه با بیوکمپوست از نظر بهداشتی اقثصادی والگو قرار دادن آن در استراتژی تولید کمپوست کشور . -4 تهیه استاندارد های ویژه کمپوست وکنترول آن توست دستگاههای مسئول همچون موسسه استاندارد، سازمان محیط زیست، وزارت بهداشت، جهاد کشاورزی و ...

کلیدواژه ها:

استاندارد ، مدیریت ، محیط زیست ، کمپوست