معماری دعوت : جستاری در عوامل پایداری در سنت حیاط آرایی معماری ایرانی میزبانی انسان و طبیعت در معماری حیاط ایرانی (نمونه ای از معماری پایدار با لطایف ایرانی)

سنت حیاط آرایی در معماری ایران بر این اصل استوار است که از کلیه عوامل کیفیت بخش به مکان به صورت مکمل و هم افزا استفاده کند تا مکانی پایدار در محیط و مانا در درون انسان ایجاد کند. این عوامل، مراتبی از مادی تا غیرمادی را شامل می شود. عوامل مادی شامل انسان، طبیعت و خود معماری است که هریک مولفه های جزئی تری دارند. در این تحقیق برآنیم که این عوامل را جستجو نموده تا دستمایه ای برای طراحی امروز گردد. به همین منظور، روش تحقیق دوسویه، از مصادیق تا مبانی مناسب دیده شد. به این ترتیب که از یکسو طی مقایسه تحلیلی و تطبیقی نمونه هایی از حیاط های معماری ایران، در سه گونه مسکونی، مذهبی و باغ اصول مشترک حیاط آرایی آنها بررسی؛ و از دیگر سو، طی مطالعات کتابخانه ای، سعی شده تا حکمتها و علت های گزینش این عوامل از میراث معنوی ایرانی- اسلامی از پنج منبع آثار مکتوب معماران، ادبیات عرفانی، طب سنتی و آیات و روایات کشف گردد. یعنی مرور سیری از صورت تا حکمت معماری سنتی ایران اسلامی تا به اصولی برای طراحی حیاط (فضای باز) دست یابیم. بر اساس مطالعات انجام شده 9 عامل در سنت حیاط سازی معماری ایران ایفای نقش می کنند تا ضمن ایجاد یک خرد اقلیم پایدار در تعامل با طبیعت ، ارتباطی تنگاتنگ با فطرت زیباپسند انسان های بهره بردار در سه بخش ساکنان، همسایگان و شهروندان برقرار و موجبات آسایش فیزیکی و آرامش روحی آنها فراهم گردد. چنین مهارتی، ریشه در حکمت اسلامی معماران پدید آورنده این آثار ارزشمند دارد که امروزه باید در آموزش معماری و تربیت معماران ، مورد توجه قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

معماری پایدار ، معماری ایرانیف حیاط ، حیات ، سرزندگی ، آموزش معماری ، تربیت معماران