کاربرد تکنیک HEART در ارزیابی خطای انسانی

یکی از روشهای ارزیابی قابلیت اطمینان انسان " تکنیک ارزیابی خطای انسانی و کاهش آ ن" می باشد HEART توسط یرمی ویلیام ز در سال 1985 در انگلیس ارائه شد . این تکنیک در کمی سازی خطای انسانی در نیروگاههای هسته ای و پالایشگاهها در انگلستان ، صنایع شیمیایی و پتروشیمی، همچنین در بخشهای صنعتی کشورهای اروپایی و اسکاندیناوی بسیار رایج می باشد. این روش توسط نویسنده آن به عنوان روشی نسبتا سریع برای ارزیابی قابلیت اطمینان انسان طراحی گردیده و به آسانی مورد استفاده قرار گرفته و درک میشود HEART روِی فاکتورهایِی که اثر معنی داری روی کارایی انسان دارند تمرکز میکند. در این مقاله سعی شده تا کاربرد این روش به عنوان روشی که قابلیت کمی سازی خطای انسانی را با توجه به وظایف دارا می باشد، توضیح داده شود. از زمان های دور، مدیران ، خطای انسانی را بعنوان فاکتور بسیار مهم در بیشتر مشکلات کیفیتی ، توان تولید یا حادثه، در امکاناتشان می دانند . از مطالعه 190 حادثه در کارخانجات شیمیایی چهار علت اساسی مشخص شد که شامل : کمبود دانش و اطلاعات 34 % ، خطاهای طراحی 32 % ، خطاهای دستورالعمل 24 % و خطای اپراتور 16 % آنرا تشکیل می دادند. مطالعه دیگری که در واحدهای ، % پتروشیمی و واحدهای تصفیه ای انجام شد ، علل زیر را نشان داد : نقص تجهیزات و طراحی 41 خطای اپراتور و نگهداری 41 % ،دستورالعملهای نامناسب یا ناکافی 11 % ، بازرسی نادرست یا ناکافی 5% و علل متفرقه 2%.یک فیلسوف قدیمی بنام سیسرو (Cicero) گفته است انسان جایزالخطا است . بعد از گذشت قرنها این گفته همچنان پابرجاست . بگونه ای که راسموس (Rasmos) معتقد است ، نه تنها نمی توان خطای انسانی را بطور کامل از میان برداشت بلکه اینکار به صلاح بشر و علم نیست ، زیرا بسیاری از آموخته های بشر از روش آزمون و خطا بدست آمده می آید و نیز بوسیله همین روش ، کاربرد پذیری آنها به تایید می رسد . با وجود آنکه هدف ، حذف کامل خطای انسانی نیست اما کاهش و به حداقل رساندن آن مورد توجه همگان است بسیاری از حوادث به علت خطای انسانی پدید می آید بعنوان مثال سالیانه حدود 250 میلیون حادثه در جهان رخ میدهد و سالیانه 330000 نفر در این 17090 حادثه ناشی از کار رخ داده که 15440 حادثه ، 1] . در ایران، سال 1382 ] حوادث فوت می کنند 3 منجر به بهبودی کامل فرد گردیده ، 257 حادثه از کار افتادگی کلی (فرد 66 درصد از کارایی خود را از دست داده است ) و 97 نفر جان خود را از دست داده اند که اکثرا ( 8631 مورد ) به علت خطای [ انسانی(بی احتیاطی) ، 1181 مورد وسایل بدون حفاظ و 653 مورد وسایل معیوب میباشد.بررسی در ایالت متحده امریکا نشان داد که 65 درصد نقص سیستمهای هسته ای ، 90 درصد . [4] حوادث شیمیایی و 80 درصد حوادث دریایی به علت خطای انسانی رخ داده است

کلیدواژه ها:

خطای انسانی ، قابلیت اطمینان انسان ، HEART