بررسی چالش ها و تحولات کلام جدید فلسفی شیعه در راستای پایبندی به تعالیم و درون مایه های کتاب و سنت (نگرش درون دینی)، محدودیت روش استدلال عقلی و کاربرد مهار شدهیآن در چهارچوب موازین شرع

علم کلام در جایگاه پاسداری از سنگرهای ایدیولوژیک شریعت، رویکردهای گوناگونی را در میان اندیشمندان مسلمان برانگیخته است، از یک سو گروهی با دغدغه های دین مدارانه و انگیزه های دفاع و پشتیبانی از مرزهای اعتقادی، کرده اند تا به دور از هرگونه وابستگی به نظام های معرفتی و فلسفی بیرون از حوزه ی تفکر مسلمین و با استناد به اموزه های ناب وحی به پرسش های بنیادین مومانان پاسخ دهندو از فرو غلتیدن آنان در پرتگاه های الحاد و بی دینی جلوگیری نمایند. پایبندی به تعالیم و درون مایه های کتاب و سنت (نگرش درون دینی)، محدودیت روش استدلال عقلی و کاربرد مهار شده ی آن در چهارچوب موازین شرع، برخورد محتاطانه و گاه خصم الود با جریان های نوپدید و دستاوردهای عقلی و فلسفی از مهم ترین شاخصه های این گروه به شمار می رود که خود در گذر زمان به نحله ها و ایین های پرشمار و متنوع فکری تقسیم گشته اند. از سوی دیگر با گسترش تمدن اسلامی و رویارویی سیاسی، فرهنگی و اجتماعی با ملل و اقوام مختلف به ویژه ایران و یونان افکار و اندیشه های فلسفی و علمی و اخلاقی تازه در میان اندیشمندان مسلمان رواح و رونق یافت و به پدید آمدن دو جریان تاثیرگذار معتزله و مکتب فلسفی مشاء یاری رساند. استمرار این جنبش در جهان اسلام به شکل گیری نگرش برون دینی کلام فلسفی انجامید. کاربرد نگره ی درون دینی و برون دینی به عنوان معیار فراگیر و مولفه ی اصلی در شناخت، تقسیم بندی و نقد و بررسی این دو مکتب کلامی به مفهوم مرزبندی اعتقادی میان اندیشمندان آن نیست بلکه نمایانگر دو دیدگاه و روش مستقل در شناسایی توانمندی عقل و کارآیی استدلال عقلی در گستره ی مباحث کلامی می باشد.

کلیدواژه ها:

چالش ها ، تحوات ، کلام جدید ، فلسفه ، شیعه ، تعالیم ، سنت ، نگرش درون دینی ، روش استدلال ، عقلی ، موازین شرع