بیلان هیدرولوژیکی دریاچه کافتر و تاثیر آن بر ترکیب هیدروشیمی و ایزوتوپ پایدار آبخوان مجاور

دریاچه کافتر واقع در 200km شمال شهر شیراز (میزان تبخیر سالانه منطقه حدود 2/5 برابر بارش سالانه) یکی از وسیعترین دریاچه های آب شیرین ایران محسوب میشود که در دوره 89-1387 به علت برداشت بی رویه از رودخانه شادکام و آب زیرزمینی بالادست و خشکسالی خشک شده است. مطالعات مربوط به بیلان هیدرولوژی دریاچه، هیدروشیمی و ایزوتوپ های پایدار دریاچه و آبخوان مجاور و بررسی نوسانات سطح آب پیزومترهای اطراف نشان میدهند که علل شیرین بودن آب دریاچه ناشی از کیفیت خوب رودخانه شادکام به عنوان ورودی اصلی، خروج و نشت آب از کف دریاچه به آب زیرزمینی برخلاف تصورات عمومی و سرریز شدن هرچند سال یکبار آب دریاچه از طریق کانال دم دریا میباشد. تاثیر دریاچه کافتر سبب شده تا دشت نمدان دارای 3 تیپ آب زیرزمینی مختلف شامل بیکربنات سدیم و منیزیم، بیکربنات کلسیم و تیپ کلراید سدیم (آب شور) باشد. مطالعه لاگهای حفاری، ایزوتوپهای پایدار، تغییرات EC چاهها در طول فصل آبیاری و در طی زمان پمپاژ نشان میدهند که دلیل شوری آبخوان در شمال غرب دریاچه به وجود میان لایههای گچی و نمکی رسوبات قدیمی مربوط میشود که سبب تشکیل یک یا چند آبخوان معلق حاوی آب شور در زون غیراشباع گردیده اند. پیشنهاد میگردد که درحین حفاری و تجهیز چاههای پمپاژ موقعیت این آبخوان(های) معلق شور مدنظر قرار گیرد تا از تخریب سفره اصلی بوسیله این آبهای شور ، تخریب خاک زمینهای کشاورزی آبیاری شده با این آب و کاهش کمیت و کیفیت تولیدات کشاورزی در دشت نمدان جلوگیری بعمل آید.

کلیدواژه ها:

ایزوتوپهای پایدار ، بیلان هیدرولوژیکی ، دریاچه کافتر ، هیدروشیمی