مدلسازی تغذیه گرایی دریاچه زریبار با رویکرد پویایی سیستم ها

جامع نگری و برخورد سیستمی در مدیریت کمی وکیفی منابعآب به علت افزایش مؤلفه های این سیستمها و پیچیدگی ارتباطات و اثرات متقابل آن ازاهمیت خاصی برخوردارند. به همین دلیل مدلسازی و مدیریت مسائل زیست محیطی بویژه پدیده تغذیه گرایی دریاچه ها و مخازن، کار ساده ای نیست(سمائی، 1383 ). با افزایش تغذیه گرایی دریاچه ها و مخازن درسراسر جهان، نیاز به مدلسازی پیشبینانه ی کیفیت آب افزایش یافته است. فسفروازت حاصل از فعالیتهای شهری و کشاورزی امروزه بعنوان عوامل اصلی تغذیه گرایی شناخته میشوند. هزاران سال طول میکشد تا فرآیند تغذیه گرایی بطور طبیعی رخ دهد، با این وجود این فرآیند میتواند با افزایش مواد مغذی ناشی از فعالیتهای انسان شتاب گرفته و به دنبال آن در آبهای طبیعی رشد گیاهی را برانگیزد(چاپرا،1997). پویایی سیستم روشی برای حل مسائل با کمک شبیه سازی رایانه ای است که با درک چگونگی و چرایی پویایی مسائل و جستجوی سیاستهای مدیریتی برای بهبود شرایط موجود همراه میباشد. در اینجا دو متغیر مهم تغذیه گرایی در دریاچه زریبار که شامل نیتروژن و فسفر میباشد، با روش پویایی سیستم و با استفاده از نرم افزار Vensim PLE مدلسازی شده است. منابع آلاینده این تحقیق دراثر فعالیتهای انسانی در بخشهای شهری و کشاورزی و دامپروری ایجادشده است. بنابراین در مدل ارائه شده، 7 متغیر حالت جمیت، سطح زیر کشت، دامپروری، حجم آب دریاچه، حجم آب زیرزمینی، میزان فسفر و ازت، برای مدت 9 سال و باگام زمانی هفتگی مدلسازی شده که بدلیل دردسترس نبودن داده های کیفی، صحتسنجی آن انجام نشده است. نتایج نشاندهنده تجمع بیش ازحد ازت و فسفر و در نتیجه پتانسیل بالای تغذیه گرایی دریاچه و تشدید آن در آینده میباشد.

کلیدواژه ها:

تغذیه گرایی ، پویایی سیستم ، مدلسازی ، فسفروازت