بررسی بحران رودخانه های مرزی کشورهای ایران و عراق

دوم فروردین ماه برابر با ۲۲ مارس هر سال روز جهانی آب به منظور تحرک بخشیدن به عزم و اراده ملت ها در حل (بحران مدیریت منابع آب) است. از یک طرف مصرف آب در سال های اخیر در سرتاسر جهان به علت رشد جمعیت، گسترش شهرها و توسعه کشاورزی و صنعتی افزایش زیادی داشته و از طرف دیگر افزایش مصرف سبب بروز بحران آب و منازعه بین کشورها در مورد استفاده از آب رودخانه های مرزی شده است؛ در حالیکه در ۵۰ سال گذشته ۳۷ مورد خشونت بین کشورها بر سر آب مشکلی گزارش شده است که همه آنها به جز ۷ مورد به خاورمیانه مربوط می شود. در کشور عراق هیچ رودخانه ای وجود ندارد که از داخل خاک آن کشور سرچشمه گرفته باشد، تمامی رودخانه هایی که وارد کشور عراق می شوند، از همسایه شرقی و شمالی یعنی ایران و ترکیه سرچشمه می گیرند. با این حال عراق بیشترین ادعاها و اعتراضات را به ترکیه و ایران داشته و دارد. ایران در مورد بهره برداری از آب رودخانه های مرزی طبق موازین حقوق بین الملل عمل کرده است. در سال ۱۹۸۹ قراردادی را برای صادرات آب از عراق به کویت امضاء شد و این آب صادراتی به کویت از اروند رود تأمین می شود، حال آنکه نزدیک به ۷۰ درصد آب اروند رود از رودهای ایران است و هنوز عراق مدعی این موضوع است که ایران حقوق این کشور را تضییع می کند. بر اساس مطالعات و آمار ارائه شده توسط برنامه عمران سازمان ملل متحد، تقریبا نیمی از جمعیت جهان برای رفع نیازهای ابتدائی خود، به آب کافی دسترسی ندارند. گزارش توسعه انسانی ۲۰۰۶ سازمان ملل بیان می دارد که کمبود آب مشکلی حاد در سراسر خاورمیانه است. سه شاخص فالکن مارک ، سازمان ملل و موسسه بین المللی مدیریت آب از معتبرترین شاخص ها و مدل های سنجش میزان بحران آب کشورها مورد استناد است.

کلیدواژه ها:

ایران ، عراق ، آب ، رودخانه های مرزی ، موافقتنامه ۱۹75