بررسی اثرات زیست محیطی برداشت شن و ماسه از بستر رودخانه بر اکولوژی رودخانه (بررسی موردی رودخانه بالارود اندیمشک)

یکی از فعالیت های مخربی که به رودخانه تحمیل می شود بهره برداری بی رویه شن و ماسه ی بستر آنها است. وابستگی پر دامنه ساختمانی و توسعه عمرانی کشورها به شن و ماسه بستر رودخانه آنها را به طور جدی در معرض تهدید بهره برداری بی رویه قرار داده است. منابع شن و ماسه که در بستر رودها به ویژه رودهایی که دارای جریان دایمی بوده جزء منابع با ارزش می باشند اگرچه برداشت شن و ماسه از نظر فعالیت ها و توسعه اقتصادی نواحی جغرافیایی نقش به ظاهر مناسبی داشته اما انجام این عملیات نه تنها در محل برداشت باعث بروز عوارض زیست محیطی بلکه تاثیر این کار تا کیلومترها در بالادست و پایین دست بر ژیومورفولوژی، اکوسیستم و غیره تاثیر می گذارد. استفاده از معادن رودخانه ای باعث شده است که رودها در قبال دخالت انسان در نظام طبیعی خود عکس العمل نشان داده و این برداشت موجب شده است که مشخصات هندسی مجرا تغییر کند. تحقیق موردنظر جهت بررسی اثرات برداشت شن و ماسه و مصالح رودخانه ای از بستر و حریم رودخانه بالارود اندیمشک، بر هیدرولیک جریان می باشد. که توسط نرم افزار به مدل سازی رودخانه در دو حالت قبل و بعد برداشت پرداخته شده است که نتایج حاصل از مدل سازی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان می دهد که رودخانه پس از برداشت مصالح دستخوش تغییراتی اعم از افزایش سطح مقطع جریان، کاهش سرعت جریان، کاهش عمق جریان، کاهش عدد فرود و در برخی نقاط دچار فرسایش و رسوب گذاری می گردد که بیشترین نقطه رسوب گذاری در مقاطع پس از پل می باشد که این مقاطع بهترین محل جهت ایجاد معدن می باشند.

کلیدواژه ها:

برداشت شن و ماسه رودخانه ای ، مدل HEC-RAS4.0 ، رسوب ، رودخانه بالا رود اندیمشک خوزستان ، مدلسازی رسوب