نهادینه شدن کاربرد پیل های سوختی : اهداف و موانع توسعه

امروزه پیل های سوختی در تمامی عرصه های تولید انرژی الکتریکی اهمیت و ج ایگاه ویژه ای پیدا کرده اند . اگر چه دانش فنی این مولدهای الکتروشیمیایی پیشینه ای در حدود ١٥٠ سال دارد، پیل های سوختی تنها طی چند سال اخیر در سطح عمومی جامعه شناخته شده و به عنوان یک منبع تأمی ن کننده انرژی برای نسل های آینده مورد توجه جدی قرار گرفته اند . علاوه بر آن، پیل های سوختی به عنوان یک منبع انرژی ” سازگار با محیط زیست “ ( منبع سبز ) هم شهرت یافته اند، یعنی یک منبع پاک، فاقد سرو صدا ودارای بازدهی مناسب . آنها بدون داشتن قطعات مکانیکی متح رک، درست شبیه پیل های خشک عمل نموده و مادامی که سوخت تازه ( معمولاً هیدروژن ) به آنها رسانده می شود، به طور پیوسته انرژی الکتریکی تولید می کنند . در حال حاضر، این مولدها در ظرفیت های ١٠٠ وات تا ده ها کیلو وات طراحی و ساخته شده اند که در ظرفیت های بالا ( که معمولاً به صورت هیبرید می باشد ) بازدهی این مجموعه ها به %٧٥ نیز می رسد . به هر حال، مانند هر تکنولوژی نوپای دیگر، سهم این مولدهای انرژی در تأمین انرژی مورد نیاز کنونی جهان بسیار ناچیز بوده و در خوشبینانه ترین ارزیابی به %٢ هم نمی رسد، اگر چه در جوامع صنعتی این سهم به سرعت در حال رشد و ترقی است . با این وجود امکان نهادینه شد ن و کاربرد همگانی و همه منظوره پیل های سوختی هنوز به حد مورد انتظار در اهداف و برنامه ریزی های انرژی دولت ها نرسیده است و در عمل با موانع خاصی، اعم از فنی ـ اقتصادی، سیاسی و فرهنگی مواجه می باشد . در این میان، دولت هایی که دارای منابع بالقوه فراوان و قابل بهره برداری از ذخایر انرژی فسیلی هستند، کمترین میزان انگـیزه و گرایـش به توسـعه فن آوری و کاربـرد عـمومی پیل هـای سوختی ( و سایر منابع انرژی تجدید پذیر ) را نشان داده و به گونه ای رشد فن آوری این منبع تأمین انرژی پاک را با محدودیت ها و مشکلات متعدد روبرو م ی سازند . در این مقاله، سعی شده است که امکان نهادینه شدن دانش فنی و توسعه کاربرد پیل های سوختی از جنبه های مختلف مورد بحث قرار گرفته و برخی از موانع توسعه آنها نیز از یک دیدگاه تحلیل گرایانه بررسی گردد .

کلیدواژه ها:

انرژی ، پیل سوختی ، بازده ، توسعه ، اقتصاد