تبیین اثرات اقتصادی انرژی بر محیط زیست جمهوری اسلامی ایران

همان گونه که اقتصاد جهانی رو به رشد است، نیاز به ذخیره ثروت های مشترک طبیعی با رویکرد توسعه پایدار رو به فز ونی دارد . در این راستا پروژه بازنگری زیست محیطی انرژی در جمهوری اسلامی ایران در جستجوی حلقه های مشترک محیط زیست و انرژی است ، یعنی اثرات بخش انرژی ب ه روی محی ط زیست که با هدف ارا یه پیشنهاد ها و سیاست هایی مبنی بر کاهش اثرات مخرب این بخش همراه با حفظ روند توسعه اقتصادی به انجام رسیده است . هدف اصلی این تحقیق ، کمّ ی نمودن خسارات زیست محیطی ناشی از چرخه انرژی شامل اکتشاف، استخراج، پالایش، توزیع، انتقال و مصرف انواع حامل های انرژی به ویژه سوخت های فسیـلی می بـاشد که بت ـوان بدین ط ـریق هزینه های بی ـرونی را در بهای فرو ش حامل های انرژی درونی سازی نمود . این تحقیق با مشارکت، هدایت و مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست و با پشتیبانی بانک جهانی انجام گردید . مطالعه بازنگری زیست محیطی انرژی ) ) Environmental Energy Review که به اختصار EER نامیده می شود در جستجوی انواع شکل های انرژی و آثار زیست محیطی آن در تمام مراحل چرخه انرژی با تأکید خاص بر بخش نفت و گاز کشور می باشد . همچنین در این تحقیق اثر مصرف حامل های انرژی در آلودگی های زیست محیطی، خسارات وارده و فشارهای ناشی از یارانه های پرداختی انرژی بر بودجه های دولتی و تولید ناخالص ملی مورد بررسی قرار گرفته اند . مطابق نتایج حاصله از این تحقیق، کل یارانه انرژی ایران در سال 1380 حدود %17/8 از تولید ناخالص داخلی (GDP) می باشد که با اضافه نمودن هزینه های سلامت ناشی از آلودگی هوا، کل هزینه های اقتصادی و زیست محیطی بخش انرژی به بیش از %23/5 تولید ناخالص داخلی می رسد . همچنین در این تحقـیق با عنایت به یارانـه های تعـلق گرفتـه به بخش انـرژی و آثـار زیـست محـیطی، 25 سیاست تعریف شده و با استقاده از آنالیز فایده هزینه زیست محیطی این سیاست ها به چهار گروه ( سیاست دو سر برد، سیاست اقتصادی و ثمربخش، سیاس تی که با لحاظ خسارت های جهانی ثمربخش خواهد بود، سیاستی که از لحاظ هزینه ثمربخش نیست ) تقسیم می شوند . با اختیار نمودن برنامه عمل و حذف یارانه ها و با استفاده از سیاست منبع انتشار گاز از چاه های نفت حدود 180000 گیگاگرم CO2 ذخیره شده، با کاهش اتلاف برق در انتق ال و توزیع تا سال 2010 حدود 84 میلیارد ریال هزینه خسارت اجتناب شده و 5/7 میلیون تن، با استـفاده از سیاست صندوق بهـره وری انرژی بخـش صنایع حدود 2900 میلیارد ریال هزینه خسارت اجتـنـاب شده و 14/2 تن CO2 کاهش یافته، با استفاده از سیاست مدیریت تقاضا و ذخایر سال یانه تا سال 2010 ، 3800 گیگاوات ساعت تولید انرژی اجتناب شده و 1/8 میلیون تن CO2 اجتناب شده و با استفاده از سیاست تغییر سوخت از مایع به گازطبیعی در صنایع 2096 میلیارد ریال هـزینه خسـارت و 3/9 میلیون تن CO2 اجتناب شده و جذابیت اقتصادی زیست محیطی ایجاد خواهد شد .

کلیدواژه ها:

محیط زیست ، انرژی ، هزینه ـ فایده ، سیاست قیمت گذاری