غربالگری اکوتیپ های یونجه و اصلاح رقم سنتیک متحمل به تنش شوری

یونجه تنها گیاه علوفه ای است که سابقه کاشت آن به قبل از ثبت تاریخ باز می گردد و از اولین نیام دارانی است که به عنوان علوفه برای حیوانات کشت می شود مبدا اصلی یونجه جنوب غربی آسیا و به ویژه منطقه ایران است شواهد حاصل از تحقیقات باستان شناسی نشان می دهد که یونجه برای اولین بار در 2000 سال قبل از میلاد در ایران، ترکمنستان و قفقاز و سپس در سال 700 قبل از میلاد در بابل قدیم کشت شده است. یونجه مهم ترین منبع پروتیین برای حیوانات نشخوارکننده است و برای تهیه مکمل های غذایی، جوانه یونجه، مصارف دارویی و تولید سوخت زیستی استفاده می شود به منظور گزینش ارقام متحمل به تنش شوری و تولید رقم سنتیک ، آزمایشی با غربالگری در شرایط گلخانه و ارزیابی در مزرعه با آب و خاک شور در دشت تبریز اجرا شد. در این بررسی ابتدا اکوتیپ های امیدبخش از نظر تحمل به تنش شوری در شرایط گلخانه غرباگری شدند و از بین آنها پنج اکوتیپ برتر تعیین شدند. تعدادی ژنوتیپ از اکوتیپ های برتر گزینش شدند و به یک مزرعه ایزوله منتقل شدند و با پلی کراس آنها یک واریته سنتیک تولید شد. ارقام ساتلو، بافتان، خواجه، الهرد، قره یونجه و واریته سنتیک تولید شده به همراه رقم شاهد در شرایط مزرعه ای مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده ها نشان داد که بین ارقام مورد بررسی و همچنین بین سال های آزمایش اختلاف معنی دار در سطح احتمال یک درصد وجود دارد ولی سایر منابع تغییر از جمله اثر مقابل سال × اکوتیپ غیر معنی دار بود بیشترین و کمترین عملکرد علوفه در آزمایش در طی 3 سال به ترتیب متعلق به رقم سنتتیک و رقم شاهد بود عملکرد علوفه رقم سینتیک نسبت به سایر ارقام نیز در سطح احتمال 1% معنی دار بود و مقادیر این دو گروه به ترتیب برابر 1682/3 و 757/7 گرم بود ولی این دو گروه از نظر ارتفاع اختلاف معنی دار نداشتند. نتایج این آزمایش نشان داد رقم سینتیک نسبت به ارقام منتخب مورد بررسی در این آزمایش و همچنین رقم شاهد از نظر عملکرد علوفه و ارتقاع برتری مطلق دارد.

کلیدواژه ها:

ارقام امید بخش یونجه ، شوری ، اورتوگونال