تاثیر مدیریت زراعی بر ظرفیت ذخیره کربن خاک

ذخیره کربن در خاک یک راهکار موثر در کاهش میزان گاز گلخانه ای دی اکسید کربن دراتمسفر به شمار می رود. آشنایی با عوامل مدیریتی موثر بر ذخیره کربن آلی در خاک، به افزایش میزان باروری خاک و حفظ محیط زیست، منجر خواهد شد. هدف این پژوهش بررسی تاثیر نحوه مدیریت زراعی بر تغییرات ذخیره کربن آلی خاک است. بدین منظور، قسمتی از حوضه آبخیز بزقوش در منطقه میانه به مناطق همگن تفکیک و نمونه ها به روش سیستماتیک تصادفی و به صورت مرکب از عمق صفر تا 30 سانتی متری برداشت شد. نحوه مدیریت های فعلی در مزارع منطقه مورد مطالعه بر مبنای سه الگوی مدیریتی کمی شد. این سه الگو عبارت بودند از: الگوی مدیریت خاک ورزی، الگوی مدیریت تناوب زراعی و الگوی مدیریت بقایای گیاهی. به منظور تعیین روابط بین متغیرهای مدیریتی و ذخیره کربن آلی خاک، و نیز جهت حذف متغیرهای که تاثیر منفی داری روی ذخیره کربن آلی خاک نداشتند، از تحلیل های چندمتغیره رگرسیون غیر خطی ، گام به گام، تحلیل عاملی و تحلیل خوشه ای استفاده شد. بررسی جداگانه و توام تاثیر متغیرهای فیزیکی و مدیریتی به کمک تحلیل های چندمتغیره نشان داد، از بین توابع خطی، تحلیل خوشه ای در بررسی متغیرهای مدیریتی RMSE=1/9 و تحلیل عاملی در بررسی کلیه متغیرهای RMSE=1/01 کم ترین درصد خطای تخمین را نشان دادند. هم چنین، توابع غیر خطی نسبت به توابع خطی از خطای کم تر و دقت بالاتری برخوردارند نتایج به دست آمده از مدل غیر خطی حاکی از آن است که استفاده از کلیه متغیرها در براورد میزان ذخیره کربن آلی خاک با بالاترین ضریب همبستگی R=0/85 و کم ترین درصد خطای براورد 1/05 درصد، کارایی بیش تری EF=0/77 نسبت به سایر مدل ها دارد. در ضم، مدل غیر خطی چند متغیره برای روندیابی عوامل تاثیرگذار بر این کمیت روش بسیار مطلوبی می باشد.

کلیدواژه ها:

الگوی کشت ، تحلیل عاملی ، ذخایر کربن آلی خاک ، رگرسیون گام به گام