بررسی مبانی و مفاهیم شهادت در فقه وقانون گذاری کیفری ایران

از آنجایی که انسانها ممکن است، در جریان زندگی اجتماعی خود بر سر حقوق و منافعی که دارند، گاهی اوقات به عللمختلف در استفاده از حقوق مورد نظر با یکدیگر دچار اختلاف و مشکل شوند، بنابراین لازم است که در صدد احقاق حق واثبات دعوی مورد ادعای خود برآیند. یکی از مهمترین عوامل احقاق حق و اجرای عدالت از دیرباز صلاحیت و علم قاضی بهمعنای عام کلمه بوده است، لیکن صرف نظر از این عامل مهم، عوامل مهم و موثر دیگری وجود دارند که از آنها به عنوان دلیلیا ادله ای اثبات دعوی نام برده می شود. که به موجب ماده 1258 قانون مدنی ایران بدین قرار است: 1 - اقرار 2- اسناد کتبی 3-شهادت 4- امارات 5- قسم شهادت بعنوان یکی از قدیمیترین و در عین حال از مهمترین وسایل و ادله اثبات دعوی میباشدقانون آیین دادرسی مدنی تشخیص درجه ارزش اثباتی شهادت و تاثیر آن در اثبات دعاوی به نظر شخص قاضی واگذار شدهاست، در حالی که در حقوق اسلام (فقه امامیه) قاضی بایستی براساس شهادت شهود مبادرت به اصدار رای نماید. شهودیکی از ارکان موفقیت در تحقیقات قضایی به شمار می روند؛ زیرا، در بسیاری موارد کشف حقیقت و صدور حکم عادالنه،بدون معاضدت کسانی که خود در صحنه ی وقوع جرم حضور داشته و چگونگی ارتکاب آن را مالحظه کرده و یا مطلبی راشنیده اند، میسر نمی باشد؛ به همین دلیل از شهود به چشم و گوش دستگاه عدالت کیفری تعبیر شده است. (آشوری، 1385،ص ).هدف نهایی و اصلی این مقاله این است که ارزش اثباتی شهادت شهود را در اثبات دعاوی از نظر حقوق اسلام و حقوقایران مورد بحث و بررسی قرار دهد. یکی از مباحث بنیادین و مهم حوزه اجرای عدالت کیفری، بررسی چگونگی حمایتکیفری از شهود میباشد. شهادت شهود از دلایل قاطع اثبات دعوی در قوانین تمامی کشورها محسوب می شود در فرآیند دادرسیکیفری، شهود و مطلعین ممکن است در معرض انواع تهدیدها و تعدیها نسبت به جان، عرض، مال خود یا بستگانشان قرارداشته باشند. این اهمیت زمانی بیشتر نمایان خواهد شد که شهود از قشر آسیب پذیر (زنان، نوجوانان و سالمندان) باشند.

کلیدواژه ها:

شهادت شهود ، حمایت شهود شاهد ، حقوق کیفری ، فقه امامیه