شکل شهرهای اسلامی و تاثیر پیشرفت جهان امروز بر آن

در اسلام، دین به یک نیروی موثر که شرایط جدید، پایداری، برتری و همبستگی اجتماعی همیشگی را به وجود می آورد، تبدیل شده است. به طور کلی هر آن چه که پسوند اسلامی به همراه خود دارد، زمانی مشروعیت و مقبولیت شرعی و عرفی خواهد داشت که بنیادهای نظری و عملی خود را از کتاب و سنت نبوی دریافت کرده باشد. اصول شهرسازی خاصی در قرآن دیده نمی شود، اما شیوه زندگی و هدف نهایی انسان در این کتاب مشخص شده است. تعاریف متعددی برای شهر اسلامی بیان شده است که از دیدگاه نگارنده، عبارت است از: شهری که بر اساس پیوند و وحدت خاص زندگی مادی و معنوی است، بر اساس برنامه و نظمی هماهنگساخته شده است، از قوانین مدون جهان بینی اسلامی تبعیت می کند و مردمان آن تابع ارزش های اسلامی هستند. برای شناخت شکل شهرهای اسلامی ابتدا آشنایی با ایدئولوژی اسلامی ضروری به نظر می رسد. شکل شهرهای اسلامی همواره از اصول و قوانین اسلامی تاثیر پذیرفته است. عوامل موثر بر شکل شهرهای اسلامی دو دسته هستند، دسته متقدم و دسته متاخر. گونه های شکل شهرهای اسلامی به سه دسته: شهرهای ارگانیک اسلامی، شهرهای طراحی شده و نوشهرها تقسیم می شوند. گونه های اصلی ساختمانی شهر اسلامی عبارتست از: مسجد، حمام، مدرسه، محلات مسکونی، شبکه معابر، سوق )بازار(، قصبه، حصار دفاعی، شبکه تامین آب. پذیرش شتاب زده مدرنیته و بی اطلاعی از ریشه ها و شیوه های آن و طرد فرهنگ سنتی به تصور عنصری متناقض با مظاهر توسعه، منشاء بروز انواع مسائل عدیده شده است. از آن جا که شهر اسلامی می تواند به آسانی برای مواجه با کارکردهای مدرنیته تطبیق داده شود، لذا ضروری است تا بار دیگر آموزه های اسلامی در مورد شهرها را مورد بررسی قرار داد و برنامه ریزی های آینده را بر اساس آن ها بازبینی کرد.

کلیدواژه ها:

شهر اسلامی ، ایدئولوژی اسلامی ، شکل شهر اسلامی