تحلیلی بر وضعیت کالبدی شهر های اسلامی (نمونه موردی: بندر سیراف استان بوشهر)

دین مبین اسلام که در بین ادیان الهی از کامل ترین ادیان محسوب می شود؛ دارای آموزه های مفید و مثمر ثمری است که بلاشک می توان با مطالعه و تجزیه و تحلیل مطالب موجود، به معیارهای پسندیده ای در مورد برنامه ریزی و طراحی شهری دست یافت. همچنین موارد و مصداق های بسیاری در شهرهای سنتی ایرانی - اسلامی وجود دارد که می توان با مطالعه آنها به تبیین معیارهایی برای برنامه ریزی و طراحی شهری ایرانی - اسلامی پرداخت. بندر تاریخی سیراف، مهم ترین بندرگاه بازرگانی ایران از اواخر عصر ساسانی تا اواخر قرن چهارم هجری بود که موقعیت جغرافیایی ویژه آن و دسترسی نزدیک به آبادترین شهرهای جنوب ایران یعنی شیراز و فیروزآباد، امکان تبادل کالا را برای بازرگانان و دریانوردان آن دوران فراهم می نمود. به جرات می توان گفت، سیراف شناسنامه تاریخ دریانوردی ایران و صادرکننده هنر و فرهنگ اسلامی به دیگر نواحی دنیا در اوایل قرون اسلامی می باشد در این پژوهش از طریق روش توصیفی تحلیلی - نخست به مروری بر پیشینه مطالب ارائه شده در مورد شهر اسلامی و هم چنین شاخص های آن و نمونه موردی بندر سیراف قبل و بعد از اسلام و صنعتی شدن جامعه پرداخته می شود . آنچه بر کالبد شهر اسلامی روحی زنده و پویا بخشیده و آن را از همتایان اروپایی خود متمایز ساخته؛ ردایی است بلند قامت که بر طارق معماری اسلامی نقش بسته و هویتی الهام بخش بدان بخشیده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که منظره شهر اسلامی که اوج ظرافت خود را در قرون 3 و 4 ه . ق به تجلی نشانده بود، با گذر از التهابات عصر صنعتی شدن، آن چنان در گیر و دار تغییر و تحول برون گرا قرار گفت که تنها توانست نوعی اختلاط بی قواره و مشکل زا را به ارمغان آورد

کلیدواژه ها:

شهر اسلامی ، سیراف ، مسجد ، ارگ ، بازار ، شهر آرمانی اسلام