مدیریت بهره برداری در بخش آب و فاضلاب کشور

منابع طبیعی محدود هستند، منابع آب علیرغم تجدید پذیری در محدودیت بیشتری قرار دارند، بهره وری مناسب از آب در گروه بهره برداری بهینه می باشد. این امر زمانی حاصل می شود که در واقع از درآمدهای طبیعت استفاده شود نه از اصل سرمایه که منجر به محدودیت بیشتر می گردد. وزارت نیرو به عنوان وزارتخانه ای تخصصی – فنی و با جوهره کار مردمی تاسیسات گسترده، متنوع و پیچیده ای را تحت بهره برداری دارد شرکت های آب و فاضلاب که دارای ماهیت بهره برداری می باشن. متولیان امر بهره برداری از اسیسات آب و فاضلاب هستند. در این بخش چالش ها و موانع عدیده ای وجود دارد، با افزایش نیاز، تاسیسات نیز توسعه می یابند و امر بهره برداری اهمیت بیشتری پیدا می کند. بهره برداری شامل مجموعه ای از فعالیت ها و اقدامات نرم افزاری و سخت افزاری است. مدیریت بهره برداری به عنوان عامل انسجام و اجرای هدفمند فعالیت ها از مهمترین عوامل بهره وری در این عرصه می باشد. در عرصه بهره برداری آسیب ها و موانع متعددی وجود دارد، اشکالات در: طراحی، اجرای تاسیسات پیچیدگی تاسیسات، وجود بهره برداران عادی، عدم انگیزه کافی برای جذب نیروهای ماهر، نهاجرت نیروها از این بخش، عدم مشارکت جدی بخش خصوصی، کمبود پیمانکاران بهره بردار، مشکلات سامانه های تعمیر و نگهداری، عدم توجه کافی از بعد سرمایه گذاری های مورد نیاز خصوصا از منابع عمومی، عدم اختصاص اولویت به امر بهره برداری از نظر تخصیص منابع و … از جمله چالش ها و موانع در این بخش است. در این ارتباط موارد الزامی و بایسته ای وجود دارد که برای ارتقاء امر بهره برداری می باید به آن ها توجه شود. توسعه ظرفیت های مطالعاتی، اصلاح فرایندها، تدوین شاخص ها، برنامه ها، توسعه نظام های کنترل و بازرسی، استفاده از فن آوریهای جدید، توجه فنی به دیدگاه بهره برداران در عرصه های طراحی، ساخت تاسیسات، تقویت ظرفیت های پشتیبانی پیمانکاری و … از این قبیل است. علاوه بر آن اقداماتی عملی و منسجم به عنوان مواردی قابل تجویز می باید در این بخش صورت گیرد. مانند اولویت دادن به امر بهره برداری از نگاه مدیران ارشد، ارتقاء توان کارفرمایی، برونسپاری کارها- جلب مشارکت بخش خصوصی – ایجاد ساختار مناسب برای بهره گیری از توان مهندسین مشاور – مهندسی مجدد – توجه به نظام تکنسینی – تهیه برنامه های جامع و نرم افزار جامع ارزیابی بهره برداری – تقدیر و از اقدامات موفق و … نمونه هایی از مباحث اساسی و اقدامات لازم در بخش بهره برداری است. در مقاله حاضر به این موضوعات در ابعاد تشریحی پرداخته خواهد شد.