مدل های تنوع گونه ای در آشفتگی های جنگل های بلوط غرب ایران

ترکیب و تنوع گونه ای جوامع گیاهی در طول زمان با تغییر شرایط محیطی در اثر آشفتگی های انسانی یا طبیعی، تغییر می کند. بنابراین اندازه گیری تنوع گونه ای می تواند در تجزیه و تحلیل آشفتگی و مدیریت اکوسیستم ها مفید باشد. لذا در این تحقیق تاثیر عوامل آشفتگی شامل چرای دام و آتش سوزی بر پوشش گیاهی جنگل های بلوط پارک دالاب، در مقایسه با مناطق بدون آشفتگی بررسی گردید. اطلاعات مربوط به پوشش گیاهی، خاک و سایر متغییرهای محیطی در آشفتگی های مختلف در قالب 77 قطعه نمونه 256 متر مربعی و به صورت تصادفی برداشت شد. مساحت قطعات نمونه با استفاده از روش حداقل سطح و براساس تکنیک قطعات نمونه حلزونی و منحنی سطح-گونه تعیین گردید. برای طبقه بندی پوشش گیاهی از روش تجزیه و تحلیل دو طرفه گونه های شاخص، برای مشخص کردن ارتباط گروه های گیاهی با عوامل مختلف مورد بررسی از روش رسته بندی تحلیل تطبیقی متعارفی و برای ارزیابی تنوع گونه ای از مدل های مختلف تنوع استفاده گردید. نتایج نشان داد که کلاسه های آشفتگی چرای دام و آتش سوزی در کنار فاکتورهای خاکی و توپوگرافی به عنوان تأثیرگذارترین عوامل بر ترکیب گیاهی شناخته شدند. نتایج حاصل از پراکنش گونه های گیاهی نشان داد که کلاسه آشفتگی چرای بی رویه دام در ابتدا با مدل هندسی (Geometic) تطابق یافته است به طوریکه یک حرکت از این مدل به سمت لوگ نرمال (Lognormal) مشاهده می شود و این فرض را که جوامع تحت تاثیر آشفتگی، یک تغییر از وضعیتی با تخریب کمتر به سوی شرایطی با تخریب بیشتر که تحت تاثیر آشفتگی های شدید طبیعی و انسانی به وجود آمده را حمایت می کند. تطابق کلاس آشفتگی آتش سوزی با سری لگاریتمی (Logaritmic) نیز بیان کننده نابالغ بودن این جوامع است که این موضوع با توجه به شروع توالی ثانویه در این قسمت، منطقی بوده و این فرضیه را تائید می نماید. در صورتی که سایت فاقد آشفتگی فقط با مدل لوگ نرمال تطابق داشت. این مدل نشانگر جوامع بالغ با غنا و تنوع گونه ای بالا می باشد.

کلیدواژه ها:

ایران ، ایلام ، آشفتگی ، تنوع گونه ای ، جنگل های بلوط ، دالاب ، رسته بندی