تاثیر عوامل مکانیکی ماشین های کشاورزی بر تراکم پذیری خاک و عملکرد محصول

مقاومت خاک به عنوان مقاومتی که برای ایجاد تغییر شکل مطلوب خاک باید بر آن غلبه کرد، تعریف می شود. از جمله نیروهای مکانیکی وارده بر خاک می توان به تردد ماشین آلات کشاورزی اشاره نمود. چهار عامل وزن، نوع چرخ، سرعت و تعداد تردد ماشین آلات بر تراکم خاک اثر می گذارد. تراکم خاک باعث کاهش رشد ریشه گیاهان و در نتیجه عدم دسترسی به عناصر غذایی و در نهایت باعث کاهش عملکرد محصول می شود. از این رو، این تحقیق به منظور بررسی اثرات نوع، سرعت پیشروی و دفعات عبور تراکتور در طول فصل زراعی بر تراکم خاک و عملکرد سیب زمینی آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی آموزشکده کشاورزی نیشابور به صورت کرت های دو بار خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با دو تکرار در سال زراعی 1395-1396 اجرا گردید. نوع تراکتور در دو سطح (رومانی، مسی فرگوسن) به عنوان فاکتور اصلی، سرعت پیشروی تراکتور در دو سطح 3) و6 کیلومتر بر ساعت) به عنوان فاکتور فرعی و دفعات عبور تراکتور در طول فصل زراعی در دو سطح (دو و پنج بار عبور) به عنوان فاکتور فرعی فرعی در نظر گرفته شدند. بررسی اثرات فاکتورها با اندازهگیری شاخص های تراکم شامل چگالی ظاهری (BD)، شاخص مخروطی (CI) در عمق های مختلف خاک 20-10)،10-0و(20-30 سانتی متر و همچنین عملکرد سیب زمینی انجام شد. نتایج تجزیه و تحلیل واریانس نشان داد که افزایش وزن و دفعات عبور و کاهش سرعت تراکتور موجب افزایش معنیدار BD و CI در هر سه عمق و کاهش معنیدار عملکرد سیب زمینی میشود. براساس ضرایب همبستگی، بین صفت عملکرد محصول با صفات BD و CI همبستگی منفی و بسیار معنیداری و بین صفات BD و CI همبستگی مثبت و بسیار معنیداری وجود دارد. مدلسازی ریاضی BD ، CI و عملکرد محصول سیب زمینی بر مبنای مدل رگرسیون خطی چند متغیره نشان داد که هر سه متغیر در مدل به عنوان متغیرهای توجیه کننده تغییرات تراکم و کاهش عملکرد، بیش از 80 درصد تغییرات را توجیه نمودند، و تردد به عنوان مهم ترین عامل در تراکم خاک و کاهش عملکرد تشخیص داده شد. براساس نتایج حاضر به نظر میرسد تراکتور مسی فرگوسن با سرعت پیشروی 6 کیلومتر بر ساعت و دو بار عبور در طول فصل زراعی با میانگین عملکرد 31/1 تن در هکتار بهترین عملکرد را دارا می باشد و عملکرد آن نسبت به روش معمول استفاده از تراکتور رومانی با سرعت پیشروی 3 کیلومتر بر ساعت و پنج بار عبور در طول فصل زراعی با میانگین عملکرد 19/145 تن در هکتار حدود 62 درصد افزایش یافته است.

کلیدواژه ها:

مقاومت خاک ، تراکم خاک ، چگالی ظاهری ، شاخص مخروطی ، مدل رگرسیون