مطالعه ژئودینامیکی سنگ های آتشفشانی سهند (شمال غرب ایران)

در منطقه جنوب تبریز که بخشی از زون ماگمایی البرز باختری-آذربایجان محسوب می گردد سنگهای آتشفشانی و آذرآواری سهند از گسترش قابل ملاحظه ای برخوردار هستند. سنگ های آتشفشانی اکثراً از آندزیت، داسیت ، ریوداسیت و ریولیت تشکیل شده اند و سنگ های آذرآواری عمدتاً به صورت پهنه های ایگنمریتی مشاهده می گردند. این سنگ ها غنی از عناصر لیتوفیل بزرگ یونLILE)و تهی از عناصر با قدرت میدان بالاHFSE) هستند. بالا بودن نسبت هایLREE/HREE و LILE/HFSE در نمونه ها و شباهت ترکیب شیمیایی آنها با گدازه هایی که در مناطق شاخص فرورانش تشکیل می شوند، احتمال شکل گیری سنگ های منطقه را در یک محیط فرورانشی تقویت می کند. ولی به نظر می رسد فرایند فرورانش تأثیر اندکی در تمرکز عناصر Y و Zr ، Ta ، Hf ، Sm ، Tb ، Nd ، Eu در سنگ های منطقه و در عوض تأثیر قابل ملاحظه ای در تمرکز عناصرTh ، U و تا اندازه ایLa در نمونه ها داشته است. مقادیر عناصر وابسته به پتاسیم Pb,P,Zr,Sr,Ba,Rb در سنگ های مورد مطالعه نشان می دهد که سنگ ها در سری کلسیم-قلیایی قرار می گیرند و مقایسه سنگ های مورد مطالعه با انواع سنگ های کلسیم-قلیایی موجود در دنیا نشان داد که سنگ های منطقه بیشترین شباهت را با سنگ های کلسیمقلیایی Erzurum-Kars ترکیه دارند. با توجه به این مسئله محیط زمین ساختی این سنگ ها احتمالاً متعلق به یک کمان پس ازبرخورد می باشد که صعود ماگما و احتمالاً تولید آن، به وسیله گسل های امتدادلغز و زمین ساخت کششی همراه با آن کنترل می شود. این ماگماتیسم پس از برخورد، ممکن است در اثر برخورد پوسته عربستان با ایران مرکزی رخ داده باشد

کلیدواژه ها:

سهند ، ارومیه -دختر ، داسیت ، فرورانش ، محیط پس از برخوردی