مفهوم شناسی فرهنگ استفاده از عدد چهار در معماری ایرانی

حضور فرهنگ در فضاهای معماری و شهری از راه های گوناگون صورت می گیرد که برای نمونه می توان به حضور آن به شکل عناصر، نقش ها، تزئینات، ترکیب های حجمی یا ترکیب هایی خاص در پلان اشاره کرد. در ریشه یابی پدیدار شدن هندسه شهودی باید گفت همانند همه دانش ها، این دانش هم به انگیزه دستیابی به حقیقت و درک راز و رمز اشکال و تناسبات فراهم آمده است. نگاه نمادین به عالم و به عبارت دیگر هستی شناسی نمادینو رمزی به اندازه تفکر انسان قدمت دارد. شاید بتوان گفت نمادین دیدن یا ظاهری دیدن هستی از نخستین افتراقات در عرصه اندیشه انسان است. مایه اصلی پیام پیامبران و سخن مشترک آنان، به تعبیری دعوت انسان ها به دیدن باطن نهفته در پس ظواهر عالم است. عوامل گوناگونی در چگونگی شکل گیری فضاهای معماری نقش دارند که از آن جمله می توان به عوامل سازه ای، محیطی، فرهنگی، کارکردی، آیینی، عوامل زیبایی شناسانه و عوامل نماد پردازانه در معماری ایرانی اشاره کرد. عدد چهار را میتوان مهم ترین عددی دانست که در فرهنگ معماری ایرانی از جایگاه کاملا ویژه ای برخوردار شد وبدون اغراق میتوان اظهار داشت که اهمیت و نحوه کاربرد این عدد در معماری ایرانی به گونهای است که نظیر آن را در هیچ سرزمین دیگری نمیتوانیافت. و در میان انواع شکل های هندسی تنها شکل مربع است که از لحاظ ساختار بصری ومشخصه های هندسی بیشترین سازگاری را با عدد چهار دارد. مربع دارای چهار ضلع مساوی است. در این نوشتار به یکی از جنبه های هنری معماری یعنی رمزپردازی در صورت معماری ایرانی پرداخته شده است و سعی شده اهدافی مانند بررسی دلیل استفاده از عدد چهار در معماری ایرانی، نحوه تجلی عدد چهار و تفکر موجود در چگونگی شکل گیری بناها و نحوه طراحی آنها مورد بررسی قرار گیرد

کلیدواژه ها:

عدد چهار ، نماد پردازی ، رمز بناهای چهارتایی ، هندسه معماری