بررسی انواع هنجارگریزی در اشعار نیما

یکی از انحرافات مولفه های زبان هنجار، انحراف از قواعد حاکم بر آن است که فراهنجاری یا هنجارگریزی نام گرفته است. هنجارگریزی که از موثرترین روشهای برجستگی زبان و آشنازدایی در شعر و نثر است، از موضوعات مهم نقد ادبی نوین به حساب می آید و بسیاری از شاعران از آن بهره برده اند ، هنجارگریزی یکی از مهمترین عوامل پیدایش سبک ادبیست که میزان آن را با توجه به بسامد وقوع آن در هر اثر می توان مشخص کرد. از طریق هنجارگریزی درمی یابیم، شاعر با استفاده از شگردها و فنون، چه اندازه در ایجاد حس و حال تازه، انسجام بیش تر بخشیدن به شعر، نظام مندسازی بهتر آن، تقویت بعد موسیقایی و تاثیرگذاری عمیق تر آن موفق بوده است. در طول حیات ادبی این سرزمین، تنها شاعرانی مورد توجه بوده اند که از حیث زبان و مسایل زبانی، نوآوری ها و خلاقیت هایی داشته اند. یکی از این شاعران که به نوعی طرحی دیگر درانداخته ، نیماست؛ کسی که به واسطه زبان و مسایل زبانی همواره مورد توجه محققان ادبی و پژوهشگران شعر معاصر ایران بوده است. فراهنجاری دستوری، هنجارگریزی، نحوستیزی، کژتابی، عدول از هنجار و برجسته سازی، اصطلاحاتی است که طی چند دهه اخیر به محافل ادبی و متون نقد ادبی راه یافته است. مقاله حاضر، نگاهی دارد به انواع هنجارگریزی در مجموعه اشعار نیمایوشیج و بر آن است که با تعریف این اصطلاحات و ارایه نمونه ها و مصداق های عینی از اشعار این شاعر صاحب سبک ایران، کارکردهای این پدیده را به شیوه ای توصیفی - تحلیلی نشان دهد و میزان خلاقیت شاعر را در آفرینش های زبانی بررسی نماید.

کلیدواژه ها:

شعر ، نیما ، هنجارگریزی ، نوآوری زبانی