رویکردها و فعالیت های نظام آموزش و پرورش در زمینه ی تأمین و ارتقاء سلامت دانش آموزان

در سه دهه ی اخیر، به موازات حرکت ملت ها در جهت آموزش همگانی، نقش مدارس در ارائه خدمات سلامت و پیشگیری اهمیت فزاینده پیدا کرده است. هدف پژوهش حاضر بررسی رویکردها و فعالیت های آموزش و پرورش در زمینه ی تأمین و بهبود سلامت دانش آموزان است. روش: روش تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر نحوه ی گردآوری اطلاعات، توصیفی و اسنادی- تحلیلی است. جامعه ی تحقیق دربرگیرنده ی اسناد مرتبط (شامل: سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، سند برنامه درسی ملی جمهوری اسلامی ایران و اسناد مربوط به طرح ها و برنامه های آموزش پیشگیری و سلامت) است. یافته ها: بررسی اسناد نشان می دهد که دونوع رویکرد تأمین و ارتقاء سلامت دانش آموزان اتخاذ شده است؛ رویکرد اول: شامل مجموعه ی فعالیت ها و برنامه های نظام آموزشی است که آثار پیامدهای آنها سلامت دانش آموزان را متأثر می سازد. مطابق این رویکرد، تحقق اهداف آموزش و ارتقاء سلامت منوط به اثربخشی و کارآیی بالای مجموعه ی فعالیت ها و برنامه های نظام آموزشی است. رویکرد دوم، شامل مجموعه ی فعالیت ها و طرح هایی است که به صورت مستقیم و ویزه معطوف به پیشگیری و افزایش سلامت است. طرح های در دست اجرای وزارت آموزش و پرورش مستلزم بازنگری بر اساس اصول و استانداردهای پدیدآوری برنامه های درسی- آموزشی مؤثر و اثربخش از قبیل: فراهم کردن راهبردهای یادگیری، روشهای آموزش و مواد آموزشی مناسب، فراهم کردن زمان کافی برای آموزش و یادگیری، فراهم ساختن فرصت های مناسب برای تقویت مهارت ها و اقدامهای مثبت سلامت، استفاده از معلمان و مربیان دارای صلاحیت حرفه ای و تخصصی، و پدیدآوری برنامه های مداخله ای مبتنی بر نظریه و پژوهش تکوینی است. نتیجه گیری و راهکار: به نظر می رسد با توجه به وجود برخی ابهام ها و ناهمگونی های مفهومی و نظری، ایضاح مفهومی و ارائه الگوها و چارچوب های مفهومی دارای سازواری منطقی در سطح مبانی نظری ضرورت دارد. تفکیک مهارت های زندگی از حوزه ی یادگیری سلامت یکی از اغتشاشات جدی مفهومی است. طرح ها و برنامه ها نیز از نظر مواد آموزشی مناسب، فراهم کردن زمان کافی برای آموزش و یادگیری، و به کارگیری مجریان با دانش تخصصی و حرفه ای بالا دارای کاستی های قابل توجه و مستلزم بازنگری است.

کلیدواژه ها:

نظام آموزش و پرورش ، رویکردها ، سلامت ، دانش آموزان