کارکرد بلاغی، هنری ضمایر این و آن در غزلیات منتخب سعدی

سعدی از شاعران انگشت شماری است که غزلهای عاشقانه ی او اغلب از مطلع تا به مقطع عاشقانه میماند، و بر خلاف حافظ، به موضوعهای دیگر نمی پردازد. غزل عاشقانه ی سعدی بیان عشق انسانی و زمینی و ملموس است که در عین سرشاری از شور و احساس، والا و فاخر است. مخاطب شعر عاشقانه ی سعدی احساس فعال بروننگر است. وی همچنان که در دیگر حوزه های زبان توانمندی شگفت انگیزی در استفاده از قالبیت ها و امکانات زبانی از خود نشان داده، در بهره گیری از دو واژهی این و آن نیز توانمندی خود را به رخ کشیده است. نتایج این تحقیق نشان میدهد که از 60غزل منتخب سعدی، حدود 120بار بر دوش این دو واژه، بار معنایی خاصی نهاده که در عمق بخشیدن به سخن وی تاثیر فراوان داشته است. شایان توجه است که از این 120 بار، 55 بار از صفت یا ضمیر اشاره ی آن و 63 بار از صفت یا ضمیر اشاره ی این در معنای مجازی بهره برده است. 2 مورد باقیمانده، به دیگر کاربردها اختصاص یافته است. از غرض های مهم و برجسته ی این دو واژه در اشعار سعدی، خوارداشت و بزرگداشت مسندالیه است؛ بر بنیاد این پژوهش، بیش از 70 درصد کاربردهای مجازی این دو واژه به خوارداشت و حدود25 درصد آن در مقام بزرگداشت مسندالیه بوده اند.

کلیدواژه ها:

سعدی ، زیبایی شناسی ، کاربردهای بلاغی ضمایر