نظریه نظام چندگانه در مطالعات ترجمه و ادبیات تطبیقی (مطالعه موردی: تاثیر ترجمه رباعیات خیام در ادبیات غرب)

اومانیسم جهانی و تعامل بین فرهنگی در روابط بین الملل، از مفاهیم کلیدی ادبیات تطبیقی بوده و نقشی محوری در ارتباطات ایفا می کنند. تاثیر ادبیات ملل مختلف بر یکدیگر امری غیر قابل انکار می باشد اما تاثیر ادبیات برخی از جوامع بر روی بعضی دیگر بسیار بیشتر بوده است چرا که از منابع غنی تری چه ازلحاظ زیبایی زبانی و چه از لحاظ پختگی تفکر نسبت به دیگر جوامع برخوردار می باشند. ادبیات پارسی از دیرباز تا کنون تاثیر شگفت آوری بر روی ادبیات جهان داشته که بر هیچکس پوشیده نیست. ساخت گرایان فرانسوی با تعمیق آرای فرمالیست ها، تحلیل نوشتار یا همان شیوه بیان خاص نویسنده را بهترین بازنمایی تعامل اثر ادبی و جامعه به شمار آوردند. بر این اساس، بررسی نوشتار بهترین شیوه فهم رابطه میان ادبیات و جامعه است. در عین حال، بدیهی است که این بررسی به یک چارچوب نظری نیازمند است که تبیین رابطه دو سویه کارکردهای ادبی و اجتماعی را از جمله وظایف خود به شمار آورد؛ بنابراین استناد به نظریه نظام چندگانه ایتامار اون زهر به دلیل داشتن این قابلیت در تحقیق حاضر در این راستا توجیه پذیر است. از جمله آثار تاثیر گذار در جهان رباعیات حکیم عمر خیام می باشد. با ترجمه اشعار این شاعر و اندیشمند پارسی دریچه ای نو در ادبیات غرب گشوده شد و بسیاری از شاعران صاحب سبک ادبیات غرب اذعان داشته اند که مطالعه ی اشعار خیام و تامل در اندیشه های وی ، الهام بخش آثار و حتی تغییر طرز تفکرات آنها بوده است. نکته ی قابل تامل نقش ترجمه در این روند تاثیر و تاثر می باشد. بدون شک ترجمه ابزار انتقال ادبیات بوده و نقش کلیدی آن بر هیچکس پوشیده نیست. این مقاله از رهگذر ادبی6ات تطبیقی و مطالعات ترجمه به بررسی پذیرشرباعی6ات در انگلستان در دوره ویکتوریا میپردازد و نیز نگرش و ایدئولوژی خیام، تاثیر وی برادبیات، اندیشمندان و شاعران غرب و نقش نوع ترجمه انتخابی و تاثیر گذاردر این راستا را براساس نظریه نظام چندگانه بررسی می کند.

کلیدواژه ها:

ادبیات ، ایدئولوژی ، ترجمه ، خیام ، مکتب فکری ، نظریه نظام چندگانه