مطالعه آمفیبولیت های افیولیت پشت بادام (شمال شرق استان یزد)

افیولیت پشت بادام در بخش مرکزی بلوک پشت بادام (شمال شرق استان یزد) واقع گردیده است و شامل متاپریدوتیت، آمفیبولیت، متاگابرو، رودینگیت و لیستونیت می باشد. واحدهای رسوبی پوشاننده افیولیت پشت بادام بعد از دگرگونی به شیست و مرمر تبدیل شده اند. آمفیبولیت ها یکی از سنگ های مهم موجود در این افیولیت می باشند. در بخش هایی از این افیولیت در اثر پدیده تفریق دگرگونی کانی های تیره و روشن موجود در آمفیبولیت ها از یکدیگر جدا شده اند و به صورت نوارهای مجزا از یکدیگر دیده می شوند. آمفیبولیت ها بازالت های دگرگون شده افیولیت پشت بادام هستند. بررسی های پتروگرافی و شیمی کانی ها نشان می دهد دو نوع آمفیبولیت در افیولیت پشت بادام وجود دارد: آمفیبولیت های با پلاژیوکلاز حد واسط (نوع اول) شامل کانی های آمفیبول از نوع هورنبلند شرماکیتی و هورنبلند آهن دار، پلاژیوکلاز از نوع آندزین تا لابرادور با 32 تا 52 درصد آنورتیت، کوارتز، اسفن و ایلمنیت و کانی فرعی آپاتیت و کانی ثانویه سریسیت می باشند و آمفیبولیت های با پلاژیوکلاز دارای آنورتیت فراوان (نوع دوم) از کانی های آمفیبول از نوع هورنبلند شرماکیتی و هورنبلند منیزیم دار، پلاژیوکلاز از نوع بیتونیت و آنورتیت با 87 تا 97 درصد آنورتیت، کوارتز، میکای سفید، گارنت با گراسولار 89 درصد به مقدار کم، ایلمنیت و اسفن و کانی های ثانویه پرهنیت، کلریت و لوکوکسن تشکیل شده اند. بارومتری آمفیبول و ترموبارومتری آمفیبول – پلاژیوکلاز در آمفیبولیت های نوع اول فشار 6/16 تا 7/79 کیلوبار و دمای 649/7 تا 738/3 درجه سانتی گراد (رخساره آمفیبولیت) و در آمفیبولیت های نوع دوم فشار 4/47 تا 9/31 کیلوبار و دمای 929/9 تا 1566 درجه سانتی گراد (رخساره گرانولیت و بالاتر) را نشان می دهد. این اختلاف دما در دو نوع آمفیبولت به ترکیب پلاژیوکلازها در آمفیبولیت های نوع دوم بر می گردد، چرا که پلاژیوکلاز های آن ها قبل از دگرگونی در رخساره آمفیبولیت (M2)، پرهنیتی شده اند (M1) و در نتیجه دگرگونی پرهنیت ها، پلاژیوکلازهایی با آنورتیت فراوان حاصل شده است. بااین حال برخی از پلاژیوکلازها نیز بعد از دگرگونی دست نخورده باقی مانده اند. وجود کانی های پرهنیت، کلریت، سریسیت و لوکوکسن نشان از وقوع حادثه دگرگونی در حد رخساره شیست سبز (M3) بعد از دگرگونی در رخساره آمفیبولیت دارد. این سنگ ها حداقل سه حادثه دگرگونی M1 , M2 , M3 را تحمل کرده اند که با توجه به سن تشکیل این افیولیت در پالئوزوییک می توان آن ها را به حوادث کوهزایی سیمرین پیشین، میانی و پسین نسبت داد. شدت دگرگونی در کوهزایی سیمرین میانی و پسین به ترتیب در حد رخساره آمفیبولیت و شیست سبز می باشد.

کلیدواژه ها:

افیولیت ، آمفیبولیت ، ترموبارومتری ، پالئوزوییک ، ایران مرکزی ، پشت بادام