اثرات کمی و کیفی خشکسالی و طرح های توسعه منابع آب بر آبخوان دشت اردبیل

آبخوان دشت اردبیل با مساحت حدود 990 کیلومتر مربع، با داشتن منابع آب زیرزمینی غنی و خاک مرغوب، در یک نیم قرن اخیر، همواره مورد توجه و محل مناسبی جهت تامین آب شرب و کشاورزی بوده است. با رونق کشاورزی از دهه 60 به بعد، و به تبع آن افزایش بی رویه برداشت از سفره مذکور ، تداوم خشکسالی های بیش از یک دهه اخیر و هم چنین محدود شدن تغذیه طبیعی ( ناشی از اجراشدن طرحهای توسعه منابع آب)، افت سطح آب زیرزمینی شروع و رفته رفته رو به افزایش یافت و بالاخره در تاریخ 1387/3/12 به منظور کنترل روند قسمتی از افت ایجاد شده، کل دشت، از سوی وزارت نیرو ممنوعه اعلام گردید. در طی 30 سال اخیر این آبخوان دارای بیلان منفی بوده و تا کنون حدود 594 میلیون متر مکعب ( معادل 11 متر افت سطح آب زیرزمینی) از ذخایر استاتیک این آبخوان برداشت اضافی انجام شده است. با وجود اقدامات غیر سازه ای از قبیل پرکردن چاه های غیر مجاز، جلوگیری از اضافه برداشت (از منابع آبی مجاز) ، نصب و بکارگیری کنتورهای هوشمند آب وبرق، اطلاع رسانی وسیع بین مشترکین آب زیرزمینی و حذف قمستی ازآب شرب با منبع آب زیرزمینی و تامین آن از سد یامچی متاسفانه هنوز هم تداوم افت در این آبخوان ادامه دارد. در این مقاله به پیامدهای نتایج حاصل از کاهش حجم مخزن آبهای نظیر زیرزمینی نظیر نشست زمین، حرکت آبهای شور به طرف مناطق بهره برداری و ...آن اشاره گردیده و در نهایت پیشنهاداتی در قالب انجام مطالعات بهره برداری ارائه شده است.

کلیدواژه ها:

آبخوان دشت اردبیل ، خشکسالی ، سطح آب زیرزمینی ، شوری