شیوع بیماری آلترناریایی سنبله و برگ در مزارع گندم کشور

تولید گندم به دلیل امنیت غذایی برای کشور دارای اهمیت ویژهای بوده و بروز بیماریهای آن میبایست به طور مداوم مورد پایش قرار گیرد. طی فصلهای زراعی 1397 و 1398 و بر اساس گزارشهای دریافتی از ارگانهای اجرایی استانهای گلستان، مازندران، اردبیل (مغان)، جنوب کرمان و تهران مبنی بر بروز و یا شیوع بیماری با علائم سیاه شدگی روی سنبله، محور سنبله، دم سنبله و برگ در مزارع گندم، از مناطق آلوده بازدید به عمل آمد. از گیاهان دارای علائم بیماری نمونه برداری صورت گرفت و جهت شناسایی عوامل بیمارگر به آزمایشگاه منتقل شد. پس از ضدعفونی سطحی، بافتهای گیاهی روی محیط غذایی PDA و یا WA کشت و به مدت 4 تا 10 روز در دمای 25-22 درجه سلسیوس نگهداری شدند. پس از خالص سازی، بر اساس مشخصات ریختشناختی و همچنین تعیین توالی ناحیه ITS، شناسایی عوامل جداسازی شده صورت گرفت. از تعداد 34 جدایه به دست آمده تعداد 15 جدایه مربوط به گونه های قارچی Alternaria sp. ازجمله A. alternata، A. tenuissima، A. Arborescens و A. infectoria بودند. بعد از شناسایی عوامل قارچی و به منظور بررسی توان بیماریزائی گونه های جداسازی شده Alternaria sp.، گیاهچه های ارقام نوگال و سیوند گندم که نسبت به بیماری حساسیت بیشتری داشتند در مرحله خوشه دهی با سوسپانسیون 105) اسپور در هر میلی لیتر) تهیه شده از اسپور جدایه های موردنظر مایه زنی گردید و در شرایط فیتوترون با رطوبت بالای %90، دمای 25 درجه سلسیوس و رژیم نوری 16 ساعت روشنایی به مدت دو تا سه هفته تا ظهور علائم بیماری نگهداری شدند. در شرایط فوق، علائم بیماری برای جدایه های A. tenuissima و A. infectoria شدت بیشتری داشت. برای این دو گونه، از بافتهای دارای علائم بیماری نمونه برداری شد و پس از ضدعفونی سطحی و کشت بافتهای آلوده،مجددا گونه های قارچ عامل بیماری جداسازی گردید. مهم اینکه طی بررسی دیگر، قارچ عامل بیماری از بذور مورداستفاده در مزارع گیاهان آلوده گندم نیز جداسازی شد. شیوع بیماری قارچی فوق در مزارع گندم کشور میتواند ناشی از تغییرات اقلیمی و همچنین توزیع اینگونه قارچها توسط مواد گیاهی آلوده باشد.