مقایسه پهنه بندی مناطق مستعد وقوع بیماری فوزاریوم خوشه گندم در استان گلستان با استفاده از مدلهای فازی و سلسله مراتبی در سیستم اطلاعات جغرافیایی

در این پژوهش، نقشه پهنه بندی مناطق مستعد وقوع بیماری فوزاریوم خوشه (سوختگی سنبله) گندم در استان گلستان با روشهای منطق فازی و سلسله مراتبی صورت گرفت. برای این منظور میانگین معیارهای رطوبت، دما و بارش به مدت 45 روز در بازه زمانی رشدی گندم پاییزه، در مرحله گرده افشانی 65) در مقیاس زادوکس) تعیین شد. با توجه به نظر بیماری شناسان گیاهی و زمان وقوع بیماری فوزاریوم خوشه گندم در استان گلستان، در بازه زمانی اواسط فروردین تا اواخر اردیبهشتماه برای هر سه روز یک پهنه بندی تهیه شد. درمجموع 15 نقشه پهنه بندی ارائه و مناطق مستعد بیماری در این دو مدل مشخص شد. پهنه بندی در چهار طبقه بیخطر (0-%25)، کمخطر (%26-%50)، خطرناک (%51-%75) و پرخطر (%76-%100)، طبقه بندی گردید. اعتبار سنجی نتایج با استفاده از ضریب کاپا انجام شد. نتایج نشان داد که وقوع و شیوع بیماری از نیمه دوم فروردین تا اواسط اردیبهشت ماه در صورت قرار داشتن خوشه ها در مرحله حساس به بیماری (مرحله گردهافشانی) در مناطق تعیین شده با اعتبار سنجی بیش از 76 درصد در مدل فازی و در مدل سلسله مراتبی با 18 درصد قابل پیشبینی است. با توجه بهدقت و صحت بالای مدل فازی در مقایسه با مدل تحلیل سلسله مراتبی، این مدل برای محققین و کارشناسان امر درزمینه پیش آگاهی و تصمیم گیری به موقع برای اعمال بهترین روشهای مدیریت بیماری مفید خواهد بود. این در حالی است که در این بازه زمانی علائم بیماری در خوشه ها قابل تشخیص نبوده و تعیین زمان مبارزه شیمیایی به موقع امکان پذیر نیست.