مبانی و مراتب رشد ادراکی در دین اسلام با تکیه بر آموزه های قرآن کریم

با توجه به مبانی دین مبین اسلام، شرط اصیل تکلیف و مسئولیت، عقل انسان است. به عبارت دیگر ملاک تکلیف از منظر اسلام، توانایی ادراکی فرد می باشد که بر اساس میزان رشد عقلانی، متفاوت خواهد بود. بنابراین عقل انسانی در هر مرحله ای از زندگی وضعیتی دوگانه دارد و تا رشد کامل عقلانی همواره در صیرورت از قوه به فعل حرکت می کند. از این رو رشد و ادراک مفاهیمی مشکک اند و از مراحل متفاوتی برخوردارند و فرد در هر مرحله ای از رشد خود واجد درجه ای از ادراک خواهد بود. اگر چه دانشمندان در خصوص مراحل رشد ادراکی، تقسیم بندی های گوناگونی از جمله: حسی حرکتی(تولد تا دو سالگی)، پیش عملیاتی(دو تا هفت سالگی)، عملیات ذهنی(هفت تا یازده سالگی) و عملیات صوری(یازده تا پانزده سالگی)، ارائه کرده اند لیکن در پژوهش حاضر با تکیه بر آیات قرآن کریم و روایات معصومین علیهم السلام، علاوه بر بررسی رشد ادراکی و مراتب آن، ضرورت تفکیک پدیده بلوغ از رشد عقلانی و مبانی مراتب رشد موصوف در دین اسلام نیز مورد کنکاش قرار می گیرد.

کلیدواژه ها:

مراتب رشد عقلانی ، بلوغ ، عقل ، قرآن کریم ، قوه تمییز