چالش ها و فرصت های دنیای مجازی و فناوری اطلاعات و ارتباطات برای تربیت دینی و تربیت اخلاقی

جهانی شدن از طریق فناوری های ارتباطی و رسانه هایی همچون ماهواره ها و نیز فضای سایبر و مجازی به عاملی تعیین کننده در زمینه آموزش و تربیت فراگیران بدل شده و ابعاد و جوانب گوناگون نظام تعلیم و تربیت و خصوصا کارکرد تربیت اخلاقی آن را متاثر ساخته است. تعارض و تفاوت فرهنگ غربی و شرقی که مروج مصرف گرایی و مادی گری است، با فرهنگ اسلامی ایرانی ما باعث مشکلات و بحران های عدیده ای، خصوصا در زمینه تربیت دینی و اخلاقی برای جامعه و نظام آموزشی، شده است. آن چه مسلم است چالش های بسیاری فراروی نقطه برخورد تربیت دینی و تربیت اخلاقی با فلسفه تعلیم و تربیت حاکم بر فضای یادگیری مجازی و مبتنی بر وب و فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی که عموما متاثر از فرهنگ صنعتی غرب و فلسفه پست مدرنیسم است، وجود خواهد داشت. در این مقاله سعی شده با روش تحلیلی توصیفی چالش ها و فرصت های این دو حوزه بررسی و مقایسه شده و چالش های موجود تبیین گردد. از جمله این چالش ها می توان به بروز مشکلاتی در زمینه ی الگوسازی، رشد تک بعدی، بحران هویتی، انتقاد به اصول، التزام به تکالیف دینی، علایق ملی و دینی و همچنین اعتیاد به اینترنت و پیامدهای آن اشاره کرد. لیکن در نهایت چون گریزی از تعامل علمی و فرهنگی با دنیای بیرون از مرزهای جغرافیایی و فرهنگی نظام آموزشی حاضر وجود ندارد، می بایست دست به اصلاح چارچوب اندیشه ی تربیتی با رویکرد تلفیقی و متاثر از اندیشه های دینی، بومی و ملی زد و معیارهایی تدوین نمود که به کمک آنها بتوان پدیده های نوظهور را در قالب اندیشه ها و فلسفه تعلیم و تربیت دینی و اخلاقی هضم، جذب و بومی کرد.

کلیدواژه ها:

فضای مجازی ، فناوری اطلاعات و ارتباطات ، تربیت دینی ، تربیت اخلاقی