اثربخشی بازی درمانی گروهی بر کاهش اضطراب کودکان سرطانی شهر سنندج

ابتلا به سرطان و فهمیدن وجود این بیماری توسط بیمار تاثیرات روان شناختی عمیقی بر کودکان می گذارد. از طرفی بستری شدن در بیمارستان و حضور مداوم در محیط سرد و بی روح بیمارستان کودکان را غمگین و تنیده می کند. مطالعات نشان داده اند که اضطراب شایعترین اختلال عاطفی در بیماران سرطانی می باشد که به چند شکل بروز می کند. اضطراب موقعیتی، گه ناشی از جنبه های ترسناک بیماری است، اضطراب وابسته به درمان، تشدید اختلالات اضطراب قبلی(مثلا فوبیک، حملات پانیک، اضطراب منتشر، استرس پس از حادثه و وسواس). این پژوهش با هدف تعیین میزان اثربخشی بازی درمانی گروهی بر کاهش اضطراب کودکان سرطانی شهر سنندج صورت گرفته است. این پژوهش از روش تحقیقی طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل استفاده شد. جامعه آماری این پژوهش را کلیه کودکان سرطانی شهر سنندج که در سال 1394 در بیمارستان بستری بودند را تشکیل دادند. با استفاده از نمونه گیری در دسترس 16 کودک بستری در بیمارستان بعثت شهر سنندج انتخاب شدند. این آزمودنی ها در دو گروه کنترل و آزمایش به تعداد هر کدام 8 نفر تقسیم شدند. ملاکهای ورود بیماران به پژوهش شامل دوره سنی 9 تا 12 سال، بستری در بیمارستان، موحرز بودن تشخیص سرطان در پرونده، دارای علایم اضطراب، رضایت والدین و کودک، مبتنی بر حضور کودک در پژوهش در پژوهش حاضر برای سنجش اضطراب از مقیاس پرسشنامه اضطراب کودکان 8 تا 15 سال اسپنس که توسط خود اسپنس در سال 1997 طراحی شده استفاده شد. این پرسشنامه دارای 6 زیر مقیاس(هراس و ترس از فضای باز، اضطراب جدایی، ترس از آسیب فیزیکی، ترس اجتماعی(فوبی)، وسواس فکری-عملی، اضطراب عمومی) و 45 گویه است. که از این 45 گویه 38 گویه آن نمره گذاری می شود. چون 6 عبارت آن دارای پاسخ پرسشی مثبت است که در نتیجه نهایی آزمون محاسبه و نمره گذاری نمی شود و یک سوال آن هم باز پاسخ و تشریحی است. شیوه نمره گذاری پرسشنامه هم بر مبنای طیف لیکرت چهار درجه ای می باشد. برای گروه آزمایش 12 جلسه 60 دقیقه ای بازی درمانی گروهی در طول دو ماه بصورت هفته ای دوبار برگزار شد. همچنین جهت جلب اعتماد کودکان جلسات بصورت منظم و در یک روز ویژه و ساعت و مکان مشخص اجرا شد. در این پژوهش، فعالیت بازی درمانی بر اساس رویکرد ساختارمندی و بر اساس درمان از طریق رهاسازی (Release Therapy)، طراحی شده است(نمایش با لباس مبدل، قصه گویی، داستان سازی، نقاشی با پاستیل، کار با خاک رس). کاربرد اصول تخلیه هیجانی در بازی، اصل اساسی این رویکرد است. برای تجزیه و تحلیل داده ها هم شاخص های آمار توصیفی شامل میانگین و انحراف معیار و هم از آزمونهای آمار استنباطی شامل تحلیل کوواریانس یک متغیره(آنکورا) استفاده شد. قبل از انجام آزمون کوواریانس برای بررسی پیش فرضهای این آزمون از آزمون کلموگراف سمینرف(k-s)، برای بررسی فرض نرمال بودن داده ها انجام شد. نتایج این آزمون نشان داد که فرض نرمال بودن رعایت شده است((p>%5. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که پس از تعدیل پیش آزمون، اضطراب بین دو گروه آزمایش و کنترل تفاوت معنی داری وجود دارد((F1,18=22/87. Sig<%5. نتایج این پژوهش همسو با تحقیقات قبلی می باشد که حاکی از سودمندی و تاثیر بازی درمانی بر کاهش اضطراب کودکان سرطانی می باشد. از آنجاییکه ابتلا به بیماری سرطان، بستری شدن و درمانهای طولانی کودک را مستعد تنش، اضطراب و نگرانی می کند و کودکان اغلب در بیان شفاهی احساساتشان با مشکل روبه رو هستند. با نگاهی کلی به نتایج این پژوهش می توان نتیجه گرفت که بازی، فرصتهایی را برای رها سازی احساسات نظیر خشم و ترس در اختیار کودکان قرار می دهد که بیان آنها به شیوه دیگر دشوار است. چون بازی برای کودکان لذت بخش است، کودکان ترغیب می شوند که آرام باشند و از این رهگذر اضطراب آنان کاهش می -یابد. لذا می توان از تکنیک های بازی درمانی برای کاهش اضطراب کودکان سرطانی استفاده کرد.

کلیدواژه ها:

اضطراب ، بازی درمانی