بررسی عملکرد و اجزای عملکرد ژرم‌پلاسم‌های نخود (Cicer arietinum L.) متحمل به سرما در شرایط کشت پاییزه در مشهد

به منظور بررسی تحمل به سرما و مقاومت به یخ زدگی زنوتیپ های نخود (Cicer arietinum L.) در مزرعه در شرایط آب و هوایی مشهد، آزمایشی در سال زراعی 1384-1383در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد، به اجرا درآمد. در این طرح، 152 نمونه نخود شامل 30 نمونه نخود متحمل به سرما از بانک بذر مشهد، 13 نمونه نخود دریافتی از کانادا، یک نمونه نخود حساس به سرما و مابقی از نمونه‌های خزانه بین‌المللی نخود متحمل به سرما (از ایکاردا) به‌همراه چهار شاهد شامل کرج31-60-12 (دارای سازگاری نسبی به شرایط کشور)، ILC482، ILC3279 و FLIP84-48C (سه رقم اخیر متحمل به سرما در آزمایشات بین المللی) در قالب طرح مقدماتی آگومنت در کشت پاییزه (17 مهر)، مورد ارزیابی قرار گرفتند. بر اساس نتایج، تفاوت موجود در میان ژرم‌پلاسم‌های مورد آزمایش، همچنین تفاوت میان ژرم‌پلاسم‌ها و شاهدهای آزمایش از نظر اجزای عملکرد شامل درصد بقاء و تعداد بوته در واحد سطح، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف و وزن صد دانه، همچنین عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت، معنی‌دار بود (p<0.05 ) و تنوع قابل ملاحظه‌ای از این نظر در میان ژرم‌پلاسم‌ها وجود داشت. بر این اساس درصد بقای 62 درصد ژرم‌پلاسم‌ها بیش از 50 درصد بود. همچنین حدود 68 درصد ژرم‌پلاسم‌ها بیش از 30 غلاف در بوته داشتند. میزان عملکرد دان ه 44/1درصد ژرم‌پلاسم‌ها بین 51 تا 175 گرم در متر مربع بود و این میزان برای 48 درصد دیگر، بیش از 175 گرم در متر مربع بود. با توجه به نتایج حاصله، می‌توان چشم‌انداز روشنی را در جهت دستیابی به ارقام متحمل به سرما و پُرمحصول جهت کشت پاییزه و زمستانه انتظار داشت.