بررسی فاصله ژنتیکی و تعیین صفات موثر در عملکرد دانه 36 رقم نخود در استانهای شمالغرب ایران در شرایط دیم

تجزیه علیت به عنوان ابزاری برای تعیین اهمیت صفات موثر در عملکرد مورد استفاده قرار می گیرد. لذا جهت انتخاب ارقام مطلوب و تعیین همبستگی بین صفات مختلف به ویزه عملکرد بوته و تعیین روابط علی و معلولی آنها، این روش به اصلاحگر این توانایی را می دهد که مناسبترین و منطقی ترین نسبت بین اجزا را که منتهی به عملکرد بیشتر می گردد را انتخاب نماید. از اینرو تحقیقی با 36 لاین نخود زراعی (Cicer arientinum ) در سال زراعی 83-1382 در استانهای زنجان، آذربایجان غربی و کردستان در قالب طرح لاتیس دوگانه 6×6 به اجرا آمد. در طول آزمایش از صفات ارتفاع بوته، روز تا گلدهی، روز تا رسیدگی، وزن صد دانه و عملکرد دانه یادداشت برداری به عمل آمد. سپس میانگین داده های سه مکان محاسبه شده و علاوه بر همبستگی ساده بین صفات با عملکرد، با استفاده از تجزیه علیت این ضرایب به اثرات مستقیم و غیر مستقیم تجزیه گردید. بر این اساس، از بین صفات فوق دو صفت روز تا رسیدگی و روز تا گلدهی دارای بیشترین اثر مستقیم بر روی عملکرد بود. سپس با تجزیه خوشه ای، لاین های مورد بررسی در 3 خوشه، گروه بندی شدند. افراد موجود در کلاستر 1 با افراد موجود در کلاستر 3 دارای بشترین فاصله ژنتیکی و یا کمترین قرابت ژنتیکی را دارند بنابراین با توجه به هدف، می توان از انتخاب لاین هایی به عنوان والدین تلاقی در برنامه های دورگ گیری از هر یک از دو کلاستر فوق و تلاقی آنها، علاوه بر خصوصیات و صفات تکمیل کننده والدین از وجود حداکثر تنوع ژنتیکی آنها نیز سود جست.