پایش خشکسالی با رویکرد واداشت تغییرات اقلیمی و تاثیر آن بر منابع آب دشت مشهد

شرایط خشکسالی اساسا به واسطه یک کاهش در عرضه آب در زمان یا مکان است. این کاهش ممکن است در بارندگی، جریان رواناب سطحی، یا آب های متراکم در ذخیره مخازن، آبخیز زمین و مخازن رطوبت خاک باشد. در مطالعه حاضر، هدف پیش بینی خشکسالی در دوره آماری بلندمدت با در نظر گرفتن تغییرات اقلیمی و بررسی پیامدهای آن بر منابع آب شهر مشهد است. در این راستا از داده های بارش روزانه 34 ایستگاه همدید، اقلیم شناسی و باران سنجی، 60 حلقه چاه پیزومتری و دبی ماهانه 13 ایستگاه هیدرومتری استفاده شده است. جهت آشکارسازی میزان تاثیر خشکسالی بر آب زیرزمینی ابتدا به بررسی ارتفاع سطح آب زیرزمینی دشت و سپس محاسبه میزان همبستگی خشکسالی آب های زیرزمینی و بارش پرداخته شده است. در پژوهش حاضر با استفاده از نرم افزار LARS-WG اقدام به تهیه داده های خروجی تغییر اقلیم در آینده شده است، به این منظور از خروجی های مدل HadCM3 تحت سه سناریوی A1B و A2 و B2 از مجموعه سناریوهای SRES (سناریوهای انتشار هیئت بین الدول تغییر اقلیم) برای دو دوره زمانی 2030-2015 و 2065-2045 استفاده شد و سپس تحت این سناریوها و با استفاده از شاخص خشکسالی SPI به تحلیل وضعیت منابع آب شهر مشهد و پیش بینی آن در سال های آینده اقدام شد . نتایج نشان داد ضریب همبستگی ارتفاع مطلق آب های زیرزمینی و آب های سطحی با افزایش مقیاس زمانی شاخص SPI افزایش می یابد . بررسی های شاخص خشکسالی (SPI) برای دوره های آتی نشان می دهد که تعداد ماه های تر در دوره دوم (2046 تا 2065) در مقایسه با دوره اول ( 2015-2030) در اغلب سناریوها و ایستگاه ها بیشتر است. این مقدار افزایشی ماه های تر با توجه به تغییرات کمی و کیفی نزولات جوی نمی تواند کمک شایان توجهی به وضعیت آبی آینده دشت مشهد کند، بلکه منجر به وقوع فرین های اقلیمی همچون سیل خواهد شد.

کلیدواژه ها:

خشکسالی ، منابع آب ، تغییر اقلیم ، دشت مشهد