واکاوی عوامل موثر بر بهبود مصرف و شرایط زندگی سالم از منظر قرآن کریم

بیان مسئله: استفاده بهینه و مناسب از نعمات الهی که در اختیار بشریت قرار گرفته، موضوعی است که نه تنها معتقدین به مذهب بلکه ذهن هر فرد حقیقت بین را به خود مشغول داشته است. به همین دلیل تلاش برای یافتن الگوها و روش های چگونگی مصرف مناسب از امکانات موجود، مساله ای است که از دیر زمان مورد توجه صاحبنظران امور اقتصادی و اجتماعی بوده و تلاش کرده اند با استفاده از برخی عناصر مذهبی همچون مسائل اخلاقی و ارزشی و تعیین جایگاه برای آنها در ساختار جوامع مدنی، به چنین الگوهایی دست یابند. در این میان نقش دین در تعیین این الگوها و ارائه روش هایی جهت استفاده مناسب از امکانات موجود قابل تامل است.هدف پژوهش: پرداختن به موضوع برکت و بررسی مفهوم آن در قرآن کریم از آن جهت قابل اهمیت است که می تواند راه گشای چگونگی استفاده صحیح و مناسب از نعمات الهی در زندگی مادی و اجتماعی بشر باشد. در این مقاله بر آن هستیم با بازشناسی مفهوم برکت و سپس بیان برخی مصادیق آن در قرآن کریم، به پاسخ این سوال دست یابیم که وجه اشتراک این نعمات پر برکت از منظر ارزش های دینی و اخلاقی چیست و چه دلیلی باعث مبارک بودن آنها شده است. روش تحقیق: در این تحقیق با استفاده از روش مطالعه کتابخانه ای و تحلیلی، به قرآن کریم و تفاسیر آن مراجعه شده و فیش های تحقیق دسته بندی شده اند. در قرآن کریم پس از برشمردن برخی نعمات الهی، در رابطه با آنها تعبیر برکت داشتن و مبارک بودن را به کار برده است که به نظر می رسد اشاره ای به کارکردهای بهینه آن نعمت در زندگی اقتصادی و اجتماعی بشر باشد. یافته ها و نتیجه گیری: برخی مفسرین با دسته بندی انواع برکات الهی، به دو دسته برکات اکتسابی و غیر اکتسابی اشاره کرده اند و با توجه به برخی آیات قرآن مواردی را نیز به عنوان عوامل ایجاد کننده برکت نام برده اند لکن به نظر می رسد عوامل اساسی که موجب برکت در نعمات الهی می شود، همانا داشتن منفعت عمومی و فایده مندی آنها برای دیگران در زندگی اقتصادی و اجتماعی بشر و داشتن ارتباطی معنوی با خالق نظام هستی و در جهت اهداف خلقت بودن است که پس از فحص و بررسی در آیات قرآن می توان به آن دست یافت. این مقاله الگویی با دو شاخص فوق را در راستای اصلاح الگوی مصرف در جامعه دینی، تبیین می نماید.

کلیدواژه ها:

قرآن کریم ، برکت ، نعمت ، منفعت ، الگوی مصرف ، زندگی سالم